درگذشت کن تیلور؛ ناجی گروگان‌های آمریکایی در تهران
قهرمان واقعی فیلم آرگو بازیگر درامی سیاسی بود
مایک بلنشفیلد/ ترجمه: شیدا قماشچی
تاریخ ایرانی: کن تیلور در سن ۸۱ سالگی درگذشت. نقش او در عملیات مخفیانه برای نجات شش شهروند آمریکایی در اوج بحران گروگانگیری ایران در سال ۱۹۷۹، او را به قهرمانی در دو سوی مرزهای کشورش مبدل کرد. عملکرد او در تهران مبنای فیلم هالیوودی «آرگو» شد، اگرچه این فیلم بابت کم توجهی به نقش کانادا در این عملیات مورد نقد قرار گرفت.
به گفتهٔ رالف لین که از دوستان خانوادگی او به شمار می‌رود، تیلور در ماه آگوست به سرطان روده مبتلا شد و در روز پنجشنبه در بیمارستان پرزبترین نیویورک از دنیا رفت. رالف لین در تماس با کانادین پرس گفت: «من اینجا نشسته بودم و گریه می‌کردم. باورتان می‌شود؟ من مرد مسنی هستم که هرگز گریه نمی‌کند، ولی این بار اشک می‌ریختم. نزدیکانش دوست خوبی را از دست دادند ولی کانادا یک قهرمان را از دست داد. من این بخت را داشتم که در کنار او باشم.» به گفتهٔ لین، پت همسر تیلور در هنگام مرگ کنار او بوده است. تیلور یک پسر به نام داگلاس دارد، همسر او دنا و دو فرزندشان بازماندگان او هستند.
او در سال ۱۹۳۴ در کلگری به دنیا آمد. نقش او در کمک به نجات آمریکاییان در عملیات مخفیانه مورد تقدیر قرار گرفت، دولت کوتاه مدت جو کلارک نیز از این عملیات پشتیبانی کرد. پسر او داگلاس می‌گوید که تیلور در ابتدا نمی‌خواست که خانواده‌اش سروصدای فراوانی برای سلامتی او به راه بیاندازند، اما سرانجام تسلیم سرنوشت شد و اجازه داد که آن‌ها در بیمارستان به دیدارش بروند: «او قبول کرد که زمان چندانی باقی نمانده است، مسلماً دوستان و خانواده‌اش برایش بیشترین اهمیت را داشتند. همگی در هفته‌های گذشته به عیادتش می‌آمدند و او از هر کدام خاطره‌ای تعریف می‌کرد. تا آخرین لحظه حضور ذهن داشت و شوخ طبعی‌اش را حفظ کرده بود.»
با اعلام خبر درگذشت تیلور پیام‌های تسلیت سرازیر شدند. بروس هیمن، سفیر ایالات متحده از «نبوغ و دلاوری» او در نجات شش آمریکایی تقدیر کرد، شجاعتی که مدال طلای کنگره را برایش به ارمغان آورد. استیون هارپر رهبر محافظه‌کاران در کمپینی در شهر تتفورد تسلیت گفت: «اعمال دلاورانهٔ جناب سفیر - تیلور - نمونه خوبی است از رابطهٔ خاصی که میان کانادا و ایالات متحده وجود دارد. تیلور در سال ۱۹۷۹ به عنوان سفیر کانادا در ایران شجاعت فراوانی به خرج داد تا از جان گروگان‌های آمریکایی محافظت کند. یاد او همیشه در تاریخچهٔ دیپلماسی کانادا زنده خواهد ماند.»
اما تیلور با تصمیم دولت هارپر برای تعطیل کردن سفارت کانادا در ایران در سال ۲۰۱۲ و سختگیری در رابطهٔ دیپلماتیک با ایران مخالف بود. تیلور گفت که کانادا چشمانش را بر کشوری می‌بندد که باید آن را مورد نظر قرار داد. او گفت: «به نظر من یک دیپلمات هرگز نباید از پای بنشیند.»
تام مولکر، رهبر حزب دموکراتیک نو (NDP)، تیلور را اینگونه توصیف می‌کند: «یک دیپلمات قهرمان، آموزگار و تاجر کانادایی». همسر تیلور از او به عنوان فردی باسخاوت یاد می‌کند. او در مصاحبه‌ای تلفنی گفت: «او هر کاری که در توانش بود برای همه کس انجام می‌داد بدون انتظار هیچ‌گونه چشم‌داشتی.» او می‌گوید: «ماجرای تهران نیز به همین دلیل رخ داد. یک لحظه هم شک نکرد. فقط جلو رفت و کار را انجام داد. میراث او این است: آنچه انجام می‌دهید مهم است نه آنچه که در قبالش دریافت می‌کنید. این همان روشی بود که در برابر دوستانش نیز اتخاذ می‌کرد.»
ماجراهای سال ۱۹۷۹، درامی سیاسی که بهایش مرگ و یا زندگی بود، بعدها موضوع فیلم «آرگو» شد. شکایت تیلور از کم اهمیت نشان دادن نقش کانادا در این فیلم خبرساز شد. فیلمی برندهٔ جایزهٔ اسکار که به نقش تونی مندز مأمور سی‌آی‌ای در نجات گروگان‌ها می‌پرداخت.
بن افلک در کنفرانس مطبوعاتی جشنوارهٔ فیلم تورنتو گفت: «کسانی بودند که نمی‌خواستند سرشان را از لانه‌هایشان بیرون آورده و کمک کنند ولی کانادایی‌ها به یاری آمدند. آن‌ها گفتند ما زندگی خودمان و روابط دیپلماتیک‌مان را به خطر می‌اندازیم تا جان این شش آمریکایی را نجات دهیم بی‌آنکه به آن‌ها مدیون باشیم، زیرا این کار درست و اخلاقی است.»
مالکوم مک کچنی، سفیر سابق کانادا در اسپانیا که در نیویورک با تیلور همکاری داشت، می‌گوید که دوستش نمی‌خواست اعتبار این عملیات به نام خود او تمام شود، فقط در پی آن بود که خدمت کشورش شناخته شود: «او گفت کانادا استحقاق آن را دارد که نقشش در عملیات فرار گروگان‌ها شناخته شود؛ او تمامی حرفش را در این پیش‌زمینه مطرح می‌کرد. او سفیر کانادا بود و این عملیات را با پشتیبانی کامل دولت کانادا انجام داد.»
رسانه‌های آمریکایی همچون سی‌ان‌ان و ان‌پی‌آر نیز پیام‌های تسلیت را پوشش دادند. جان کری وزیر امور خارجهٔ آمریکا نیز در توییتر خود نوشت: «از خبر درگذشت کن تیلور، که از جان شش آمریکایی در ایران محافظت کرد، متأثر شدم... عملی متهورانه که دوستی آمریکا و کانادا را مستحکم‌تر کرد.»
در سال ۲۰۱۳ داستان تیلور بار دیگر برای آیندگان بازگو شد، این بار در جشنوارهٔ فیلم تورنتو در فیلم مستندی با عنوان «مردان ما در تهران». لین از چگونگی آشنایی‌اش با تیلور در سال ۱۹۸۲ برایمان گفت: «من کن را در هواپیمایی دیدم که به سمت سرزمین‌های شمالی می‌رفت. او یک کت ورزشی و کفش‌های گوچی بر تن داشت و عازم ماهیگیری بود.» این سفرهای ماهیگیری بیش از بیست سال ادامه یافتند و بسیاری از چهره‌های شاخص سیاسی و ورزشی از جمله مایک هریس، جورج دبلیو بوش رئیس‌جمهور آمریکا و قهرمان هاکی وین گتزکی نیز در آن‌ها حضور یافتند.
لین گفت: «من و سیتر روز دوشنبه به مدت یک ساعت با کن در بیمارستان بودیم. از هوش می‌رفت و به هوش می‌آمد. می‌دانست که بازی تمام شده است. فقط اندکی زمان باقی مانده بود. اما شکایتی نداشت. پت کنار او بود. او دربارهٔ نوه‌هایش با ما حرف زد. آن‌ها مایهٔ افتخار و سرخوشی‌اش بودند.»
منبع: تورنتو سان
مطالب «تاریخ ایرانی» درباره کن تیلور را بخوانید:
۶ دیپلمات آمریکایی چگونه از ایران فرار کردند؟
عملیات فرار شش دیپلمات آمریکایی از ایران در روزهای گروگانگیری
روایت هالیوودی فرار دیپلمات‌های آمریکایی از ایران
نظر شما :