آرشیو ملی ایران (سازمان اسناد و کتابخانه ملی) در هشتادمین سالگرد اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در شهریور ۱۳۲۰، اسنادی از خسارات وارده به کشور در دوره حضور قوای متفقین و تلاش دولت انگلیس برای سانسور اخبار جنگ و پیگرد مظنونان مخالف نیروهای خارجی منتشر کرده است.
ادامه مطلب
آرشیو ملی ایران (سازمان اسناد و کتابخانه ملی) در هشتادمین سالگرد اشغال ایران توسط نیروهای متفقین در شهریور ۱۳۲۰، اسنادی از حضور قوای روس و انگلیس و استعفا و اخراج رضاشاه پهلوی از ایران و جانشینی پسرش منتشر کرده است. در این مجموعه اسنادی برای اولین بار منتشر شده، از جمله جمع‌آوری عکس‌های هیتلر از عکاسخانه‌های تهران و نامه محرمانه وزارت کشور درباره رواج مرام کمونیستی در رشت و نیز تلگراف‌های وزارت خارجه به سفارت ایران در لندن برای دریافت کمک اقتصادی در دوره اشغال تا انتشار اوراق علیه نیروهای متفقین در شهرهای مختلف.
ادامه مطلب
انتشار عکسی از سفیران بریتانیا و روسیه در محل برگزاری کنفرانس تهران در سال ۱۹۴۳ (۱۳۲۲) با واکنش‌های گسترده‌ای روبرو شد.
ادامه مطلب
شهریور ۲۰ به روایت ایران درودی: آلمانی‌ها را به سیبری می‌فرستادند
ادامه مطلب
فرانسه! خاک آزادی و پناهنده فراری‌ها! تو تسلیم می‌شوی؟!...در روزنامه با خط بزرگ این جمله نوشته شده بود: امروز صبح سپاهیان انگلیس و شوروی داخل خاک ایران شدند. تهران و سایر شهرهای ایران بمباران شدند. ایران عزیز ما به جنگ عادت نداشت. چگونه ممکن بود که در این روزهای سیاه بتوانم راحت باشم...فرانسوی‌های طبقه متوسط که مخصوصا بورژوا هستند و نسبت به عقاید کمونیستی دشمنی خاصی دارند تعجب می‌کردند از اینکه روسیه توانسته است در مقابل آلمان مقاومت کند.
ادامه مطلب
از اوایل آبان ۱۳۱۸ ستاد مشترک آلمان به گروهی ماموریت داد تا راهی برای اشغال حوزه‌های نفتی که در کنترل شرکت نفت ایران و بریتانیا قرار داشتند، یا خرابکاری در پالایشگاه نفتی آبادان و دیگر تاسیسات نفتی جنوب پیدا کنند...در دستور‌العملی که مقامات لندن دو روز پیش از هجوم متفقین به فرماندهان عالی خود در منطقه ارسال داشتند، آشکار است که هجوم به ایران چه ارتباط مهم و گسترده‌ای با وضعیت مناطق نفتی و اهمیتِ کنترلِ جریان انرژی داشته است.
ادامه مطلب
بی‌تدبیری و مخالفت رضا شاه کار را به اشغال و تغییر در سلطنت ایران کشاند...در آن موقعیت ویژه فروغی حفظ ساختار موجود و سلطنت را مهم‌ترین وظیفه خود می‌دانست...فروغی از آن شخصیت‌هایی نبود که از این موقعیت ویژه در راستای رهایی ملت از استبداد و نظام سلطنتی استفاده نماید. او آدمی عافیت‌طلب و آرامش‌خواه بود. آن هم در زمانی که شرایط سیاسی و اجتماعی و بین‌المللی بسیار مساعد‌تر از دوره سقوط قاجار برای استقرار یک نظام حکومتی مترقی به نظر می‌رسید.
ادامه مطلب
رضا شاه تصور می‌کرد هدف بعدی هیتلر بعد از شوروی، ایران است...رضا شاه به محمد ساعد، سفیر خود در مسکو دستور داد بی‌طرفی مطلق ایران را اعلام کند...روس‌ها نخستین کسانی بودند که به طور رسمی موضوع حمله به ایران را مطرح کردند...ایدن و نه چرچیل، هیچ یک مایل نبودند قوای شوروی در ایران ریشه بدوانند...سفارت آلمان در تهران از دولت درخواست کرد که به اداره پلیس دستور دهد در صدور روادید خروج برای اتباع آلمانی تعجیل کند.
ادامه مطلب
آمارهای دولتی ایران نشان می‌دهد که در دو سال نخست جنگ، نیمی از تجارت خارجی ایران با آلمان انجام می‌شد...موضع بی‌طرفی که می‌بایست به معنای در پیش گرفتنِ رفتاری مشابه نسبت به تمام طرف‌های درگیر در جنگ باشد، در عمل رعایت نمی‌شد...ده‌ها تن از ماموران گشتاپو با همکاری فرماندهان نظامی ارتش ایران، یک شبکه وسیع اطلاعاتی را هدایت می‌کردند...زمانی که بریتانیایی‌ها خواستار تحویل فوری آلمانی‌های مقیم ایران شدند، دولت ایران تعلل کرد تا فرصتی برای فرار یا مخفی شدن عده‌ای از آنها فراهم شود.
ادامه مطلب
سوم شهریور ۱۳۲۰ رضا شاه تلگرافی به روزولت فرستاد و در آن نوشت که ایران به عنوان کشوری بی‌طرف و صلح‌جو که قصدی جز حفظ آسایش و اصلاح امور داخلی خود ندارد، دچار مصائب ناشی از جنگ شده است. هشت روز بعد، پاسخ روزولت به رضا شاه نوشته شد که در آن به پادشاه ایران اطمینان داده می‌شود که جای هیچ‌گونه نگرانی از بابت بریتانیایی‌ها و روس‌ها وجود ندارد...اشغال ایران امریکا را در جایگاه قدرت حامی ایران در مواجهه با تحمیل‌های بریتانیا و شوروی نشاند.
ادامه مطلب
از نظر چرچیل مهم‌ترین مساله در خصوص اشغال ایران، انتخاب میان دو گزینه بود: مقابله با کشورگشایی نازی‌ها و متحدانشان یا تن دادن به قواعد و عرف بین‌المللی و مراعات جوانب سیاسی و اخلاقی و انسانی ماجرا...از دید چرچیل، به عنوان مهم‌ترین طراح اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰، این اشغال نه تنها با ضرورت‌های استراتژیک و مقتضیات جنگ سرنوشت‌سازی چون جنگ جهانی دوم قابل توجیه است بلکه به باور او حتی می‌توان از آن به مثابه وظیفه‌ای اخلاقی یاد کرد!
ادامه مطلب
