اسنادی درباره نام خلیج فارس و جدایی بحرین از ایران در نمایشگاه کتاب

به گزارش خبرگزاری ایرنا، در بخش فعالیت‌های جنبی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، غرفه‌ای وجود دارد به نام خلیج فارس که نه تریبونی است برای سردادن شعارهای جنگ‌طلبانه و نه ابراز نظراتی غیرمستدل و غیرمنطقی؛ در اینجا اسنادی ارائه شده که تاکنون در بایگانی اسناد مجلس شورای اسلامی، آستان قدس رضوی و نیز موزه ملک، نگهداری شده است.

این اسناد صفحاتی از روزنامه‌های کیهان و اطلاعات و طومارهایی هستند که پای آن‌ها اسم و امضاء وجود دارد. به عنوان مثال طوماری می‌بینید که در آن تعدادی از شخصیت‌های کشور در دهه ۴۰ شمسی، نسبت به حقوق غصب شده ایران در جدایی بحرین اعتراض کرده‌اند. آن‌ها در نامه‌هایی خطاب به رییس وقت مجلس شورای ملی آمادگی خود را برای دفاع از حقوق و تمامیت ارضی ایران در قبال مساله بحرین، اعلام می‌دارند. آن‌ها مرقوم کرده‌اند که «تا پای جان و آخرین قطره خون آماده جان بازی در راه حفظ میهن هستند.»

نامه‌ها و طومارهای فراوانی از اقصی نقاط کشور هست که پای آن امضاهای فراوانی وجود دارد؛ نامه‌ها و طومارهایی که در آن مردم بحرین هموطن و این صدف خلیج فارس استان چهاردهم ایران خوانده شده است.

در محل غرفه با خانم‌ها سارا ناطقیان‌فر و فاطمه امیرپری کار‌شناسان ارشد مطالعات خلیج فارس دانشگاه تهران درباره غرفه و دریافت توضیحات بیشتر، گفت‌و‌گو می‌کنیم. ناطقیان فر درباره غرفه خلیج فارس که به همت «خانه کتاب» برپا شده، می‌گوید: این غرفه با هدف دفاع از نام و هویت خلیج فارس دایر شده است و در آن یکسری نقشه‌های مربوط به این آبراهه استراتژیک از قرن سوم تا هفتم هجری قمری به نمایش گذاشته شده است.

این نقشه‌ها که دو کار‌شناس ارشد مطالعات خلیج فارس توضیح می‌دهند، عمدتا یا توسط جغرافیدانان ایرانی، یا جغرافیدانان عرب و مسلمان تهیه شده است که در همگی آن‌ها نام خلیج فارس با عناوینی چون «بحرالفارس» و «خلیج ا ل ع رب ی» مترادف شده و هیچ اثر و ردی از تحریفات این روزهای برخی کشورهای عربی وجود ندارد.

همچنین یکسری از نقشه‌ها مربوط به جهانگردان، دیپلمات‌ها و تاجران اروپایی و بین‌المللی است که از دوره صفویه تا اواخر قاجاریه اقدام به طراحی این نقشه کرده‌اند و از نام واقعی یعنی خلیج فارس استفاده کرده‌اند.

همچنین در این غرفه یکسری اسناد وجود دارد که در آن واکنش سخت ایرانی‌ها نسبت به جدایی بحرین از ایران در دهه ۴۰ را نشان می‌دهد. این اسناد که به گفته کار‌شناسان ارشد مطالعات خلیج فارس، مربوط به کمیسیون عرایض مجلس شورای ملی بوده و هم اینک در بایگانی اسناد مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود، مربوط به سال‌های دهه ۴۰ است که برای اولین بار به نمایش درآمده است. عمده این اسناد مربوط به نامه‌ها و طومارهای اعتراضی مردم به جدایی بحرین از ایران است. سارا ناطقیان‌فر می‌گوید: هزاران نسخه از این نامه‌ها و طومار‌ها در بایگانی اسناد مجلس شورای اسلامی وجود دارد که مرحله فهرست نویسی این اسناد به تازگی پایان یافته است.

در این غرفه همچنین کتبی در مورد خلیج فارس از جمله نام و مضامین آن و آثار تاریخی و سیاسی مربوط به این حوزه بزرگ آبگیر و استراتژیک جهان دیده می‌شود که از جمله آن‌ها کتاب «جامع و کامل وصف خلیج فارس در نقشه‌های تاریخی»، از انتشارات بنیاد ایران‌شناسی است؛ کتابی که مهم‌ترین اسناد اعم از نامه‌ها و نقشه‌ها در آن به چاپ رسیده است.

البته قدیمی‌ترین نقشه‌های مربوط به نام خلیج فارس به قرن سوم بر می‌گردد که توسط ابن حوقل ترسیم شده است اما کار‌شناسان ارشد مطالعات خلیج فارس می‌گویند که اخیرا دو نقشه بسیار قدیمی بدست آمده و رونمایی شده که بسیار ارزشمند است. آن‌ها در عین حال در خصوص صاحب این نقشه‌ها و قدمت آن اطلاعی ندادند، اما در عین حال گفتند که این نقشه‌ها در کتاب جامع وصف خلیج فارس وجود ندارد.

از دیگر اسناد ارائه شده در این غرفه، می‌توان به صفحات روزنامه‌های سراسری در دهه ۴۰ اشاره کرد که به مساله جدایی بحرین از ایران پرداخته و یا در مورد جزایر خلیج فارس مطلب داشته‌اند. کیهان، اطلاعات و خاک و خون از جمله روزنامه‌هایی هستند که برای نمایشگاه کتاب امسال گزینش شده‌اند. از جمله خبرهای روزنامه اطلاعات در دهه ۴۰ که برای این نمایشگاه گزینش شده، چنین تیتری دارد: «دولت وقت عراق با تسلط ایران بر بحرین مخالف است.»

همچنین قطعه شعری از فردی که «نیرالدین دادگستر» مدیر کانون دادگستری شهیر معرفی شده، در میان اسناد تاریخی دیده می‌شود که با عنوان «تا ابد نام خلیج فارس می‌آید به گوش»، پاسخ جمال عبدالناصر رهبر انقلاب مصر را داده است که نام خلیج فارس را تحریف شده عنوان کرده بود. این شهروند ایرانی در سال ۱۳۴۶ در نامه‌ای به رییس مجلس شورای ملی از وی خواسته بود تا مجموعه اشعارش را با عنوان «سلام بر خلیج فارس» چاپ کنند.