علی مطهری: دکتر شریعتی بوسیله شهید مطهری کشف شد
«پسر مطهری» نه «علی مطهری»
علی مطهری در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با بیان اینکه «وظیفه و کار افرادی امثال علی مطهری از این منظر سخت‌تر است»، افزود: شخصیت امثال ما تا حدودی تحت‌الشعاع شخصیت پدر قرار می‌گیرد کما اینکه بسیاری از مواقع ما را به عنوان «پسر مطهری» می‌شناسند نه «علی مطهری» به تنهایی؛ البته این امر آثار خاصی هم دارد مثلا احترامی که به موجب این انتساب ایجاد می‌شود و خود به خود بر شخصیت ما تاثیر می‌گذارد و ممکن است امر را بر ما مشتبه کند که فکر کنیم به خودی خود کسی هستیم.
مقیاس شخصیت انسان عمل اوست
وی با بیان اینکه «ما باید دائما بین شخصیت خود و شخصیتی که به سبب انتساب پیدا شده تفکیک قائل شویم» ادامه داد: همیشه انسان باید در نظر داشته باشد که مقیاس شخصیت انسان عمل اوست و این انتسابات هیچ تاثیری در آخرت او ندارد، هم‌چنان که حضرت زهرا (س) عمل را ملاک شخصیت و وضع خود در آخرت می‌دانست نه انتسابش به پیامبر.
وی با اشاره به این که «اگر میان این دو شخصیت تفکیک شود، فرزند شهید مطهری بودن سخت نیست» خاطرنشان کرد: انسان باید در درون خودش این موضوع را حل کند، افرادی بوده‌اند که اسم خودشان را عوض کرده‌اند، نه از آن جهت که پدرشان را قبول نداشته باشند، بلکه از این لحاظ که خواهان آزادی عمل هستند؛ چراکه ما به عنوان فرزندان شخصیت‌های بزرگ، تمام رفتار و کردار و گفتارمان زیر ذره‌بین است و دائما باید مراقب باشیم.
آثار منتشر شده از شهید مطهری به ۹۰ جلد کتاب رسیده است
علی مطهری، قضاوت درباره فرزند خلف مرتضی مطهری بودن را به قضاوت مردم واگذار کرد و گفت: قطعا به طور کامل نه، اما همه تلاشم را در این جهت کرده‌ام؛ مردم نیز تا آن‌جا که برخورد داشته‌ام، تشویق می‌کنند که زنده کننده راه مطهری باشیم.
وی گفت: معتقدم که آن شهید، حداقل از حیث تنظیم آثارشان که وقت بسیاری برای آن گذاشته‌ام، در مجموع از ما راضی هستند، چون زمانی که به شهادت رسیدند ۲۹ جلد کتاب از ایشان منتشر شده بود ولی هم‌اکنون این آثار به ۹۰ جلد کتاب رسیده است.
وی پیرامون نحوه قضاوت شهید مطهری درباره عملکرد وی در رفتار اجتماعی و سیاسی گفت: سعی‌ام همواره این بوده که در خط ایشان حرکت کنم؛ نظرات من درباره موضوعاتی مانند آزادی بیان و آزادی تفکر و عدالت و نگاه به روحانیت معمولاً برگرفته از نظرات ایشان بوده و چیزی از خودم نمی‌گویم و همه تلاشم این است که اینها زنده شود و فراموش نشود.
آثار شهید مطهری چشمه‌ای برای تشنگان
این نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی درباره آشنایی نسل جدید با افکار شهید مطهری گفت: همان‌گونه که مولوی می‌گوید «آب کم جو تشنگی آور به دست». اگر جوان پس از آنکه سؤالاتی درباره مسائل اعتقادی یا اجتماعی و یا اخلاقی پیدا کرد و دنبال پاسخ آن‌ها رفت، مانند تشنه‌ای که به چشمه‌ای می‌رسد به آثار شهید مطهری مراجعه کند، آن گاه این آثار بسیار مؤثر‌تر خواهد بود.
وی گفت: من فکر می‌کنم ماهیت جوانان امروز با گذشته تفاوتی ندارد، اینکه ابزار عوض شود ماهیت قضیه را تغییر نمی‌دهد، حال این آثار چه به شکل نرم‌افزار باشد و چه کتاب، تاثیری در نحوه تفکر آن‌ها ندارد، راه سوال و نقد و بررسی اندیشه‌های مطهری برای جوانان باز است، همان‌گونه که شهید مطهری گفته‌اند یقین بعد از شک خیلی بالا‌تر از یقین قبل از شک است.
وی با بیان اینکه «خود شهید مطهری نقل می‌کند که در سال‌های اول طلبگی دچار شک شدند» یادآور شد: ایشان تعریف می‌کردند که در آن دوره در همه چیز شک می‌کردم و سوالات عجیبی پیدا کرده بودم به طوری که بیمار شدم تا زمانی که این شک‌ها از طریق تفکر و تحقیق از بین رفت، لذا شهید مطهری آن‌گونه نبود که چیزی را دربست قبول یا رد کند.
او اسلام را به زبان ساده بیان کرد
مطهری خاطرنشان کرد: شهید مطهری اول اسلام‌شناس شد و بعد شروع به نوشتن یا سخنرانی کرد؛ لذا آثارش از اتقان و استحکام خاصی برخوردار است، او اسلام را به زبان ساده بیان کرد، مثل اینکه بگوییم انیشتن کل فیزیک را به زبان ساده بیان کرده و اگر کسی که فیزیک می‌خواند به دنبال این کتاب نباشد خودش ضرر کرده، ضمن اینکه راه سوال و انتقاد در این زمینه باز است.
روش اسلام درباره حجاب روش معقولی است
وی در پاسخ به سوالی درباره مساله حجاب گفت: راه حل عمده این مسأله اقناع است، اصل قضیه نیز به دست خود خانم‌هاست و تا خودشان نخواهند کسی در این‌باره نمی‌تواند کاری انجام دهد، کسانی هم که اعتقاد به نظارت دارند منظورشان این نیست که با اندک نقصی در حجاب باید برخورد شود، بلکه مقصودشان این است که با موارد بسیار ناهنجار مانند زنان خیابانی برخورد شود.
وی ادامه داد: در جوامع غربی هم این‌گونه نیست که هر کاری آزاد باشد، بلکه با این پدیده‌ها و با تجاوز به عنف به شدت برخورد می‌شود.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، روش اسلام را در این‌باره روش معقولی دانست و گفت: بحث بر سر این است که نظام خانوادگی اسلام پیاده شود و تحت تاثیر نظام غربی روابط خود را شکل ندهیم، ما در حوزه اخلاق جنسی یا باید به شیوه غربی عمل کنیم یا به شیوه اسلامی، انتخاب یک شیوه بینابین خیلی خطرناک است.
وی در توضیح بیشتر این موضوع گفت: در اسلام گفته شده که جامعه نباید تحریک جنسی شود و باید محیط کار و تلاش باشد و از این رو زنان و مردان باید با پوشش مناسب وارد جامعه شوند و از اختلاط با هم بپرهیزند؛ از آن طرف هم ازدواج را آسان کرده و راه ازدواج موقت مجدد و تعدد زوجات را در شرایط خودش باز گذاشته و در نتیجه محرومیت جنسی وجود ندارد، اینها همه باید با هم در نظر گرفته شود.
وی گفت: بعضی مسأله را این‌طور مطرح می‌کنند که آیا خوب است زن آزاد باشد یا مجبور؟ در حالی که صورت درست مسأله این است که آیا خوب است جامعه، محیط کار و تلاش باشد یا محیط التذاذات جنسی؟
علوم انسانی غربی را در خدمت علوم انسانی اسلامی قرار دهیم
مطهری در مورد اسلامی شدن دانشگاه‌ها و علوم انسانی نیز گفت: اگر اسلامی شدن علوم انسانی را به این معنا بگیریم که توجهی به علوم جدید نداشته باشیم، درست نیست.
وی با اشاره به شیوه شهید مطهری افزود: روش درست این است که از محصولات فکر بشر استفاده کنیم اما آن‌ها را بر معیارهای اسلامی تطبیق دهیم، بخش مفید آن را جذب و قسمت مضر را دفع کنیم. اگر مسلمانان می‌خواستند از همان ابتدا در‌ها را ببندند اسلام تا این اندازه رشد نمی‌کرد، باید علوم انسانی غربی را در خدمت علوم انسانی اسلامی قرار دهیم.
وی با بیان اینکه «قائل به تکامل معارف اسلامی هستیم»، گفت: باید از محصولات جدید فکر بشر چه غربی و چه شرقی استفاده و آن‌ها را با معیارهای اسلامی غربال کنیم.
با تفکیک جنسیتی دانشگاه‌ها موافقم
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در ادامه گفت‌وگو با بیان اینکه «اصل در اسلام بر تفکیک است» گفت: شخصا با تفکیک جنسیتی دانشگاه‌ها موافقم، اگر دانشگاه‌های تک جنسیتی وجود داشته باشد خانواده‌ها نیز راضی‌ترند. شاید اگر از ابتدا تاسیس دانشگاه به دست خودمان بود ما هم مجزا می‌ساختیم، در زمان شاه، دانشگاه الزهراء که نامش فرح بود تاسیس شد؛ در حالی که این اتفاق بعد از انقلاب نیفتاد، در آمریکا صحبت از دانشگاه‌های تک جنسیتی است و استقبال هم شده است.
وی با تاکید بر اینکه «دانشجویان باید ساده بیایند و بروند»، ادامه داد: محیط دانشگاه باید محیط درس و کار باشد. محیط باید درست شود و دانشجویان نباید در مقابل این موضوع مقاومت کرده و با مسائل سیاسی مخلوط کنند، بگویند چون دولت این را خواسته برعکس عمل کنیم. نه، ببینیم اسلام چه گفته است.
برخی می‌خواهند ایدئولوژی انقلاب را عوض کنند
وی در پاسخ به پرسشی درباره وجود برخی بداخلاقی‌ها در جامعه اظهار کرد: شهید مطهری به دلیل مخالفت با گروه‌هایی مثل مجاهدین خلق، توده‌ای‌ها و طرفداران اسلام منهای روحانیت با بداخلاقی‌های بسیاری مواجه بود، بعد از انقلاب قاعدتا این بداخلاقی‌ها باید اصلاح می‌شد ولی در مقاطعی رسید به جایی که برخی خیلی راحت تهمت بزنند و فحش بدهند و به نقطه فاجعه‌آمیزی رسید تا اینکه مقام معظم رهبری تذکر دادند و الان کمی فروکش کرده است.
وی افزود: این کار‌ها ناشی از قدرت‌طلبی است و می‌خواهند از این راه مخالفان را از صحنه بیرون کنند و بگویند؛ فقط ما در دایره انقلابیم و دیگران از این دایره خارج شده‌اند.
این عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس گفت: در زمان انقلاب مشروطه، انقلابیون اصلی را در حاشیه قرار دادند و عین‌الدوله‌ها وارد عرصه شدند و انقلاب از مسیر خود خارج شد و امروز یک چنین چیزی انقلاب را تهدید می‌کند. برخی می‌خواهند ایدئولوژی انقلاب را عوض کنند، می‌گویند از اسلام نگوییم چون برداشت‌های متفاوتی از اسلام می‌شود و ممکن است ما را با القاعده یکی بدانند، باید از مکتب ایران و نوروز و حداکثر از برداشت ایرانی از اسلام بگوییم، یا می‌گویند اعتقادی به نظارت دولت بر فرهنگ و امر به معروف و نهی از منکر نداریم، اینها خطرناک است.
بهترین راه آگاه کردن مردم است
وی با اشاره به اینکه «برخی می‌خواهند رقبای خود را به هر روشی از صحنه بیرون کنند»، افزود: انقلابیون باید بایستند و واقعیت چهره اصولگرایان را به مردم نشان دهند. البته الان می‌بینیم که فضا عوض شده است و بسیاری از مخالفان ما می‌گویند ما به حرف‌های شما رسیدیم، واقعیت آن‌ها مشخص شده است و به نظر می‌رسد بداخلاقی‌ها نتوانسته است مردم را فریب دهد.
وی ادامه داد: شهید مطهری جمله‌ای دارد که می‌گوید «مصلح واقعی کسی است که در مقابل توهین به خودش کرخ و بی‌حس باشد، ولی در مقابل پایمال شدن حقوق مردم حساس باشد». این باید الگو و نصب‌العین ما قرار گیرد.
مطهری هم‌چنین با بیان اینکه «اسلام می‌گوید جواب بدی را با بدی ندهید» افزود: اگر به شخص خودمان بدی شد از کنار آن بگذریم اما اگر حق مردم مورد تجاوز و راه انقلاب در معرض قرار گرفت وارد شویم. بهترین راه آگاه کردن مردم است، باید بگوییم هدف اینها چیست و واقعیتشان کدام است.
دکتر شریعتی به وسیله شهید مطهری کشف شد
وی در بخش دیگری از گفت‌وگو با ایسنا درباره رابطه مرتضی مطهری با علی شریعتی گفت: اساسا دکتر شریعتی به وسیله شهید مطهری کشف شد و کسی که فهمید ایشان نبوغی در بیان دارد شهید مطهری بود؛ لذا دکتر شریعتی را به حسینیه ارشاد دعوت کرد و معتقد بودند ایشان خوب می‌تواند قشر دانشجو و جوان را به اسلام جذب کند.
وی با بیان اینکه «شهید مطهری از موسسین و عضو هیات مدیره حسینیه ارشاد بود»، افزود: یکی از اعضای هیأت مدیره کارهایی بدون مشورت انجام می‌داد که موجب انتقاداتی شد، مثلاً با تلویزیون شاه مصاحبه می‌کرد، شهید مطهری با این کار‌ها مخالف بود و می‌گفت هر اقدامی باید با تصمیم هیات مدیره باشد که در نهایت منجر به استعفای شهید مطهری در سال ۴۹ شد و در سال ۵۰ هم حسینیه ارشاد تعطیل شد.
مطهری معتقد است: شهید مطهری در آثار دکتر شریعتی که بعد‌ها منتشر شد دیدند که او در مواردی متاثر از مارکسیسم است و در تحلیل‌های فلسفه تاریخ همان تز معروف مارکسیسم مبنی بر این که دین و دولت و سرمایه دستشان در یک کاسه است و می‌خواهند توده مردم را استثمار کنند با بیان‌های مختلفی مثل ملک و مالک و ملا یا زر و زور و تزویر و یا تیغ و طلا و تسبیح بیان می‌کنند.
وی با بیان اینکه «شهید مطهری می‌گفت این نگاه، جوان‌ها را به روحانیت بدبین می‌کند و این خلاف حرکتی است که برای آن سال‌ها تلاش کرده‌ایم»، ادامه داد: شهید مطهری دست‌نوشته‌هایی دارند که می‌گویند "امثال من و بازرگان بیست سال تلاش کردیم قشر تحصیل‌کرده را به روحانیت نزدیک کنیم، ولی دکتر شریعتی دوباره فاصله ایجاد کرد." معتقد بودند این حرکت در جهت مخالف نهضت امام است و ساواک هم بدش نمی‌آید که این تفکر ترویج شود.
دکتر شریعتی در سوق دادن نسل جوان به سمت اسلام موفق بود
وی در عین حال خاطرنشان کرد: اینکه بگوییم شهید مطهری به طور کامل مخالف دکتر شریعتی بودند این‌طور نبود، یک نقد منصفانه داشتند، یک جاهایی بر آثار ایشان نوشته‌اند بسیار عالی و یک جاهایی هم ایراد گرفته‌اند و ایرادهای اساسی هم گرفته‌اند، می‌گفتند که انتظار بیش از حد نباید داشت، به هر حال ایشان در فرانسه تحصیل کرده است.
فرزند شهید مطهری ادامه داد: شهید مطهری و بازرگان در اعلامیه‌ای از خدمات دکتر شریعتی تشکر کردند، ولی گفتند اشکالاتی حتی در مسائل اصولی در آثار او هست که ما به مرور اینها را روشن خواهیم کرد و در مجموع نظر ایشان این بود که دکتر شریعتی در سوق دادن نسل جوان به سمت اسلام موفق بوده ولی در معرفی اسلام و اینکه اسلام چیست، موفق نبوده است. وی خاطرنشان کرد: اگر جوانان هر دو آثار را مطالعه کنند وجوه اختلاف را متوجه می‌شوند.
نمی‌شود انتظار داشت در هر دوره‌ای شهید مطهری وجود داشته باشد
نماینده مردم تهران در مجلس در پاسخ به سوالی درباره شهید مطهری گفت: امروز کسی که بتواند جای ایشان را پر کند نداریم. حتی فرد نزدیک به ایشان نیز وجود ندارد، اینها افراد استثنایی هستند، نمی‌شود انتظار داشت در هر دوره‌ای شهید مطهری وجود داشته باشد.
وی افزود: ممکن است شباهت‌هایی باشد، مثل آیت‌الله مصباح که مقام معظم رهبری فرمودند ایشان مطهری زمانند، منظورشان از بعضی جهات است، مثلا از حیث بیان روشن و روان مسائل پیچیده، از حیث ورود به موقع در برخی مسائل اجتماعی، جوشکنی و حق‌گویی که ممکن است موقعیت اجتماعی انسان را تنزل دهد، شباهت‌هایی هست.
شهید مطهری مثل امام (ره) فوق‌الخطوط بود
وی درباره اینکه شهید مطهری اگر امروز بود در چه طیفی می‌گنجید؟ گفت: ایشان مثل امام (ره) بودند که فوق‌الخطوط بود و هیچ‌کدام از دو گروه اصلی که وجود دارد به طور دقیق در خط ایشان قرار ندارند، در بخشی اصولگرا‌ها و در بخشی نیز اصلاح‌طلب‌ها نزدیک‌ترند.
مطهری درباره اصولگرا شناخته شدن خود نیز گفت: شهرتی است که پیدا شده، اصولگرایی به معنای واقعی را قبول دارم ولی اصولگرایی که امروز وجود دارد را به طور کامل قبول ندارم.
نظر شما :