مخالفت با ارسال منشور کوروش و علت مصادره الواح هخامنشی به روایت حمید بقایی
او در ابتدای این نشست، با اشاره به آوردن منشور کوروش به ایران گفت: آوردن منشور کوروش، پس از این‌که توانستیم حق و حقوق قانونی خود را در یک توافق و قرارداد رسمی به‌دست آوریم، یک موفقیت بود، آن هم در برابر کشورهای اروپایی که در طول تاریخ همواره شاهد بوده‌ایم که بعضا به بهانه‌های مختلف به تعهدات خود عمل نمی‌کنند.
وی ادامه داد: در این دعوای حقوقی بین موزه‌ی ملی ایران و موزه‌ی بریتانیا، آوردن منشور کوروش جای تقدیر دارد. این در حالی است که در همان ابتدا متوجه شدیم که موزه‌ی بریتانیا تمایلی به امانت دادن اشیای فرهنگی به موزه‌ی ملی ایران ندارد.
بقایی درباره دلایل این امر توضیح داد: دلایل این موضوع زیاد است، ولی یکی از مهم‌ترین‌های آن این بود که می‌گفتند، امکانات فنی و امنیتی ایران قابلیت و ظرفیت نگهداری از آثار تاریخی و فرهنگی را ندارد. او افزود: متأسفانه در طول تاریخ نیز با چنین مواردی مواجه بوده‌ایم و نبودن جدیت در میان مسؤولان گذشته‌ی موزه‌ی ملی نیز مزید بر علت می‌شد.
معاون رییس‌جمهور اظهار کرد: در سال 1388، زمانی که گفتند فعلا منشور کوروش را به شما نمی‌دهیم، در واقع یک تقابل و مجادله شکل گرفت. همان زمان اعلام کردم که سفر کارمندان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به انگلیس ممنوع است و هر کسی بخواهد به‌طور شخصی به آن کشور سفر کند، باید از سازمان برود. پس از آن، با مقاومتی که انجام شد، در آبان‌ماه 1388 هیأتی از موزه‌ی بریتانیا به ایران آمد و ما صورت‌جلسه‌ای رسمی نیز برای آن داریم. قرار بود، دی‌ماه 1388 به واسطه‌ی قراردادها، منشور کوروش به ایران آورده شود که البته آن را رسانهای نکردیم.
او بیان کرد: روزی که مسؤولان موزه‌ی بریتانیا به ایران آمدند، تعهدات سنگینی را از ما می‌خواستند که نسبت به آن‌ها اعتراض کردیم و خوشبختانه با قاطعیتی که وجود داشت و تأکیدی که کردیم، مبنی بر این‌که ما قصد داریم کار فرهنگی انجام دهیم و در ایران نیز تلاش می‌کنیم، کار فرهنگی را از مسائل سیاسی جدا کنیم، منشور کوروش به ایران آورده شد و این یک موفقیت حقوقی و دیپلماتیک بود.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه گفت: ما اکنون این مشکل را با موزه‌ی لوور فرانسه نیز داریم و از امروز، همکاری و فعالیتی را با موزه‌ی لوور فرانسه نخواهیم داشت، زیرا براساس توافق‌نامه‌ای که داریم، آن‌ها باید اشیای فرهنگی را به ایران امانت می‌دادند.
او با بیان این‌که این موضوع به‌طور رسمی به سفیر فرانسه اعلام شده است، تأکید کرد: سازمان میراث فرهنگی از امروز فعالیت‌های خود را به‌طور کامل با موزه‌ی لوور فرانسه متوقف می‌کند. آن‌ها هر تفسیری که می‌خواهند از قرارداد داشته باشند، از نظر ما آن‌ها به تعهدات خود عمل نکردند. در حالی که ایران تاکنون دوبار در فرانسه نمایشگاه برگزار کرده است و آن‌ها نیز باید یک‌بار این کار را انجام دهند.
وی با اشاره به این‌که تعداد آثار تاریخی ایران در موزه‌ی لوور فرانسه کم نیست، اظهار کرد: علاوه بر این، هیچ همکاری باستان‌شناسی نیز با آن‌ها نخواهیم داشت، بویژه این‌که در حوزه‌ی باستان‌شناسی بسیاری از باستان‌شناسان خارجی به ایران آمده، کاوش کرده و اطلاعات را با خود برده‌اند. حال ما باید به‌دنبال اطلاعات تاریخی ایران باشیم. به همین دلیل، اعلام کردیم دیگر هیأت‌های خارجی مانند قبل فعالیت نمی‌کنند و هر هیأت خارجی که به ایران بیاید، باید به‌صورت مشترک با هیأت ایرانی فعالیت کند و رییس هیأت نیز ایرانی خواهد بود.
بقایی همچنین اضافه کرد: نگاه کشورها به ایران باید عوض شود، ما نگاه بالا به پایین نداریم. این در حالی است که منشأ بروز و ظهور بسیاری از چیزها در ایران است، ولی باستان‌شناسان خارجی در سال‌های دور بسیاری از مسائل را تغییر داده‌اند.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ادامه نشست رسانهای گفت: سیاست این سازمان این است که دیگر هیچ شیء تاریخی را از کشور خارج نمی‌کند و هر کسی می‌خواهد کار پژوهشی درباره‌ی آثار انجام دهد، باید به ایران بیاید.
مدیرکل این موزه و رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره الواح تاریخی متعلق به ایران که در خارج از کشور هستند و راه‌اندازی بورس اشیای عتیقه در کیش توضیح‌هایی دادند.
در ابتدا، آزاده اردکانی در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی این‌که آیا الواح امانت داده‌شده توسط ایران به کشور آلمان بازگردانده شده‌اند؟ گفت: عمده مسأله ما اکنون به الواح شیکاگو مربوط است و بقیه الواح پس از پژوهش به موزه ملی ایران برگردانده شده‌اند. درباره آلمان نیز یک پروژه‌ی بلندمدت در حال انجام است و در واقع، پژوهشی درباره تاریخ ایران انجام می‌شود.
او توضیح داد: الواحی که اکنون در موزه‌ی ملی ایران به زبان‌های باستانی مختلف وجود دارند، زبان‌شناسان و متخصصان خود را می‌خواهند و یکی از دلایل امانت دادن الواح به شیکاگو نیز همین مسأله بود که ما متخصصان آن را در کشور نداشتیم. اکنون نیز در برخی زمینه‌ها از این مسأله رنج می‌بریم.
در ادامه، بقایی بیان کرد: سیاست ما از این پس، این است که هیچ چیزی را از کشور خارج نمی‌کنیم و هر کسی می‌خواهد کار کند، باید به ایران بیاید. در این راستا، دانشگاه‌ها را هم فعال می‌کنیم.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی دیگر درباره این‌که آیا نتایج تحقیقات انجام‌شده درباره الواح هخامنشی در شیکاگو به ایران داده می‌شود و آیا ایران قصد دارد برای آثار تاریخی خود در کشورهای دیگر اقدامی انجام دهد؟ توضیح داد: روند حقوقی درباره‌ی الواح هخامنشی در شیکاگو از اینجا به بعد آغاز می‌شود. مهم این است که اکنون دیگر از نظر حقوقی مانعی برای برگرداندن الواح وجود ندارد.
او اظهار کرد: درباره‌ی آثار تاریخی دیگر نیز شکایت‌ها منوط به تنظیم بانک اطلاعاتی ماست، زیرا بسیاری از آن‌ها زمانی از کشور خارج شده‌اند که قانون خروج 50 درصد اشیای کشف‌شده، توسط هیأت‌های خارجی اعمال می‌شد.
درباره‌ی بررسی الواح هخامنشی در شیکاگو نیز مدیرکل موزه‌ی ملی ایران گفت: دانشگاه شیکاگو چند سری از ترجمه‌ها را به‌صورت عمومی منتشر کرده، ولی از چند سال پیش، نتیجه‌ی تحقیقات منتشر نشده است.
در ادامه، حمید بقایی درباره‌ی نشستی که در کشور مصر با موضوع استرداد اشیای تاریخی برگزار شد، توضیح داد: از وقتی به مصر سفر داشتیم، به زاهی هاواس ـ وزیر آثار تاریخی مصر ـ گفتم که شما جلسه‌ای در این‌باره برگزار کردید، ولی ما را دعوت نکردید. او نیز توضیح داد که ما دعوت کردیم، ولی این مسأله به بخش امنیتی مصر مربوط می‌شد و آن‌ها این موضوع را قبول نکردند. با این حال، پیشنهاد کردیم که جلسه‌ی بعدی در تهران برگزار شود، زیرا هر دو کشور در بخش سرقت اشیای تاریخی مشکلاتی دارند.
در این‌باره، شهباز یزدانی نیز گفت: همایش دومی که زاهی هاواس برای بازپس‌گیری اشیای تاریخی اعلام کرده بود، به اواخر فروردین مربوط می‌شد و برای موزه‌ی ملی ایران نیز دعوت‌نامه‌ای فرستاده بودند؛ ولی این مسأله به حوادث اخیر در مصر برخورد کرد.
بقایی در ادامه‌ی این نشست، درباره‌ی ایجاد بورسی برای فروش آثار فرهنگی در کیش، تأکید کرد: این بورس برای آثار تاریخی و عتیقه نیست، پیش از این، بحث اشتباه مطرح شده بود. این بورس به آثار هنری مربوط می‌شود و هر چیزی را نیز شامل نمی‌شود. مکان آن در کیش آماده شده است و منتظر سرمایه‌گذار هستیم.
به گزارش خبرنگار ایسنا، یکی از خبرنگاران درباره‌ی نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در بازگرداندن الواح هخامنشی پرسشی را مطرح کرد که در این‌باره بقایی گفت: به‌جز یکی دو نفر ایرانی مقیم آمریکا هیچ کسی به ما کمک نکرده است و نوشته یکی دو نامه نیز هنر نمی‌شود. ما اعلام کردیم هر کسی از نظر حقوقی می‌تواند کاری انجام دهد، بگوید.
او همچنین با اشاره به گذشت 30 سال از آغاز انقلاب اسلامی و تلاش برخی افراد برای مصادره‌ی الواح هخامنشی، ادامه داد: معتقدم شاید برخی افراد از داخل کشور اطلاعات مربوط به این موضوع را منتشر می‌کردند که البته دلایل فنی آن را نمی‌گویم؛ ولی به این اشاره می‌کنم که صهیونیست‌ها ممکن است در این الواح به اطلاعاتی درباره‌ی فلسطین دست پیدا کنند.
وی افزود: در این بخش، هیچ کسی به ما کمک نکرد، به‌جز چند نفر که در آمریکا بودند و بیشتر در رشته‌ی حقوقی فعالیت می‌کردند. اگر هم کسی در این‌باره مدعی باشد، حرف باطلی است.
در ادامه، اردکانی نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که با وجود نبودن کارشناسان متخصص زبان‌های باستانی در کشور، دکتر ارفعی چند جلد کتاب دارد و برای چاپ آن‌ها به حدود 60میلیون تومان بودجه نیاز دارد، در این‌باره موزه‌ی ملی چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؟ گفت: آقای ارفعی قابل تقدیر است، ولی مشکل ما به یک زبان خاص مربوط نمی‌شود. زبان‌های باستانی تعداد زیادی هستند و ما درباره‌ی دیگر زبان‌ها، کارشناسان کمی را داریم که نقش استاد را بتوانند بازی کنند.
در بخش دیگری از این نشست، حمید بقایی درباره‌ی انتشار اخباری مربوط به ممنوع‌الورود شدن برخی باستان‌شناسان به موزه‌ی ملی ایران به خبرنگاری که این موضوع را مطرح کرده بود، گفت: با شما شوخی کرده‌اند.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: بحث الواح گلی هخامنشی در شیکاگو از دو منظر الواح و بحث حقوقی آن‌ها قابل توجه است. در بحث حقوقی این الواح یکسری آثار تاریخی هستند که ارزش زیادی دارند و حدود 70 سال پیش به‌صورت ناشناس از ایران خارج و به دانشگاه شیکاگو برده شدند.
وی بیان کرد: هر بار که قرار بود، بخش‌هایی از این الواح به ایران تحویل داده شود یا یکسری تکه‌خورده بودند یا بخش‌هایی که ارزش نداشتند و قابل تحقیق نبودند.
او با اشاره به انفجاری که سال‌ها پیش در آرژانتین رخ داد، یادآوری کرد: برخی افراد آن انفجار را به یکی از گروه‌های خاورمیانه ربط دادند و صهیونیست‌ها در اروپا علیه آثار ملی ایران شکایت کردند و گفتند، الواح گلی هخامنشی را حراج کنید و پول آن را به بازماندگان بدهید. این یک ظلم در حق آثار ملی و فرهنگی ایران بود. در هر صورت، این منطق صهیونیست‌هاست که می‌خواهند هر کاری دل‌شان خواست انجام دهند و حتا تاریخ را دست‌کاری کنند.
وی ادامه داد: با این قضیه، شکایت‌ها آغاز شد. ایران وکیل گرفت و شکایت کرد. بسیاری از افراد گفتند، این کار نتیجه ندارد، ولی ما مکلف به انجام وظیفه بودیم، شکایت‌ها پیگیری شد و تا مدت‌ها، آن‌ها با کلمات بازی می‌کردند تا این‌که سال گذشته، وکیل پرونده به ایران آمد و نامه‌ای بر این اصل که آثار تاریخی ـ فرهنگی هیچ کشوری به هیچ عنوان نباید توقیف شود، تهیه شد.
بقایی در ادامه گفت: این اصل را دادستانی آمریکا نیز تأیید کرد و فقط باید دادگاه برای نتیجه‌ی نهایی تشکیل می‌شد، ولی یک لابی صهیونیست سبب می‌شد که دادگاه به تعویق بیفتد. در این زمان ما اعلام کردیم که اگر قرار به حراج الواح گلی باشد، مانند بحث سرستون هخامنشی عمل می‌کنیم. گفتیم در حراج الواح جوسازی می‌کنیم تا هیچ کسی نتواند آن‌ها را بخرد، مانند حراج سرستون هخامنشی که NGOها و ایرانی‌ها را جمع کردیم تا در سالن حراجی شلوغ کنند که این اموال فرهنگی مربوط به ایران است و نتیجه‌اش این بود که مشخص نشد چه کسی سرستون هخامنشی را خرید. برای الواح نیز اگر قرار به حراج آن‌ها می‌شد، این کار را می‌کردیم تا این‌که به لطف الهی خوشبختانه با برگزاری دادگاه، رأی را گرفتیم. هرچند اکنون برای رسیدن به نتیجه‌ی نهایی شاید زمان زیادی سپری شود، ولی اصل، نتیجه‌ی دلخواه ایران بود که گرفته شد تا بتوانیم الواح هخامنشی را به کشور برگردانیم.
وی تأکید کرد: اگر رأی دیگری برای الواح گلی هخامنشی صادر می‌شد، حادثه‌ی بدی برای مردم ما بود. موزه‌ی ملی ایران اکنون موظف به پیگیری پرونده‌ی الواح گلی هخامنشی است. همچنین در سفری که به نیویورک داشتیم، پیگیری‌های زیادی برای خارج شدن از نیویورک به سمت شیکاگو و پیگیری این قضیه کردیم، ولی مدام سفر را به عقب می‌انداختند.
معاون رییس‌جمهور ادامه داد: اکنون اعلام می‌کنم که پس از شکایت‌ها و پیگیری‌هایی که توسط ایران برای حراج اموال فرهنگی ـ تاریخی ایران در کشورهای دیگر انجام شده است، در شرایطی هستیم که دیگر هیچ خبری از حراجی‌ها نیست و کسی جرأت نمی‌کند خبر هیچ حراجی‌ای را به‌صورت علنی روی سایت یا در روزنامه‌ی خود اعلام کند، چون ما اعلام کردیم که شکایت می‌کنیم.
او با تأکید بر حرکت‌های خوبی که در این زمینه با حمایت رسانه‌ها انجام شده است، بیان کرد: میراث فرهنگی به همه مربوط است، همه‌ی ایرانیان در قبال میراث فرهنگی مسؤول‌اند. امیدواریم بتوانیم بانک اطلاعاتی اشیای تاریخی را که به‌صورت رسمی و غیررسمی در دیگر کشورها وجود دارد و موزه‌ی ملی ایران نیز در حال جمع‌آوری آن است، به‌زودی رونمایی کنیم.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگاری مبنی بر این‌که آیا برگرداندن پرونده‌ی الواح گلی هخامنشی از استیناف به دادگاه بدوی، تهدیدی برای تغییر رأی دادگاه نیست؟ گفت: دادگاه بدوی فقط مکلف به اجرای رأی است و نمی‌تواند رأی دیگری صادر کند، فقط ممکن است برای اجرای رأی، یک پروسه‌ی زمانی طولانی در پیش داشته باشیم که باید برای آن صبر کنیم.
بقایی در پاسخ به پرسشی دیگر در این‌باره که آمارهای نوروزی از طریق 17 نهاد اعلام می‌شد و حتا برخی آمارها دو برابر جمعیت ایران بود و به نظر می‌رسد، واحد نفرسفر و نفرشب سبب ایجاد این اشتباه‌ها شده است، آیا قرار نیست تصمیمی جدی درباره‌ی نوع آمارگیری‌ها گرفته شود؟ اظهار کرد: نفرسفر اصطلاح سازمان میراث فرهنگی نیست، اصطلاحی است که UNWTO اعلام کرده و حتما براساس برخی استدلال‌ها و استاندارد‌های بین‌المللی است.
رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ادامه داد: اکنون به‌طور متوسط هر کارمند دست کم در روز دو سفر انجام می‌دهد و هریک از این سفرها هزینه‌ای بر دوش دولت دارد. به همین دلیل، ملاک ما به یک استان وارد شدن است، وقتی یک فرد به استانی وارد می‌شود، نباید فقط اقامت آن را ببینیم، بخش‌ها و سازمان‌هایی که در این استان به مسافر از ورود تا خروج آن کمک می‌کنند، مورد نظر هستند و استان وظیفه دارد تا زیرساخت‌ها را برای این قضیه به‌خوبی نگه دارد.
او افزود: واژه‌ی نفرسفر ملاک قرار داده شد و آمارهایی که درج شدند، نمادهایی بودند برای بیان وضع موجود و برای این‌که یک تصویر از این قضیه در ذهن ما ایجاد شود. براساس آمارها، بیش از 50 درصد سفرها از شهرستان‌ها انجام می‌شود.
نظر شما :