شورای انقلاب به روایت معینفر
ترکیب شورای انقلاب قبل از ٢٢ بهمن ١٣۵٧ چگونه بود؟
شورای انقلاب در دوران قبل از پیروزی انقلاب (٢٢ بهمن ١٣۵٧) مرکب از تعدادی از روحانیون و عده‌ای از روشنفکران مذهبی و امرای بازنشسته ارتش بود. بعداً مرحوم آیت‌الله طالقانی به توصیه رهبر فقید انقلاب به سمت عضویت و ریاست شورای انقلاب برگزیده شدند.
چرا ترکیب شورای انقلاب بعد از ٢٢ بهمن تغییر کرد؟
زمانی که حکم نخست‌وزیری مهندس بازرگان ابلاغ گردید، قرار بر این بود که شورای انقلاب نقش مجلس و قوه مقننه و دولت موقت مهندس بازرگان نیز نقش قوه مجریه را برعهده داشته باشند. وظایف قوه مجریه باید از قوه مقننه جدا باشد؛ به‌این‌ترتیب تعدادی از اعضای شورای انقلاب که سمت وزارت یا معاونت نخست‌وزیری را برعهده گرفتند از شورا خارج شدند.
ترکیب شورای انقلاب در این زمان چگونه بود؟
اعضایی که در این تاریخ از شورا خارج شدند عبارت بودند از: مرحومان مهندس بازرگان، دکتر یدالله سحابی، احمد صدر حاج سیدجوادی، تیمسار قرنی و آقایان مهندس کتیرایی، دکتر ابراهیم یزدی و ترکیب شورای انقلاب در این تاریخ مرکب بود از: مرحومان آیت‌الله طالقانی، مطهری، بهشتی، باهنر، مهدوی کنی، قطب‌زاده، دکتر حسن حبیبی و آقایان خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی، دکتر شیبانی، مهندس عزت‌الله سحابی و بنی‌صدر.
چرا بعداً در ترکیب شورای انقلاب تغییراتی به وجود آمد؟
مشکلاتی از نظر اجرائی به وجود آمده بود و با توجه به اینکه تصمیم‌گیری‌ها به نحو خوبی انجام نمی‌شد و دستگاه‌های مختلف در کار هم دخالت می‌کردند و بین شورای انقلاب و دولت اختلافاتی بود، مرحوم بازرگان پیشنهاد ادغام شورای انقلاب و دولت را مطرح کردند و قرار شد تعدادی از وزرا به عضویت شورای انقلاب درآیند و تعدادی از اعضای شورای انقلاب در دولت وارد شوند تا به‌این‌ترتیب انسجام بیشتری صورت گیرد. نتیجه طرح مهندس بازرگان این شد که آقایان هاشمی رفسنجانی و مهدوی کنی به‌عنوان معاونان وزیر کشور، (مهندس صباغیان وزیر کشور بودند) و آقای باهنر به عنوان معاون وزیر آموزش و پرورش (دکتر شکوهی وزیر آموزش و پرورش بودند) همگی با حق رأی در هیأت دولت وارد کابینه شوند و چند نفر از اعضای کابینه مهندس بازرگان نخست‌وزیر، دکتر رضا صدر وزیر بازرگانی، من هم به عنوان وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه در این زمان به عضویت شورا درآمدیم و پس از ترمیم کابینه آقایان مهندس عزت‌الله سحابی به عنوان وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و آقای دکتر حسن حبیبی به‌عنوان وزیر علوم و آموزش عالی انتخاب و این آقایان نیز همزمان عضویت کابینه و شورا را عهده‌دار بودند.
آیا در این زمان غیر از اعضای کابینه افراد دیگری به ترکیب شورای انقلاب اضافه شدند؟
قبل از ادغام شورای انقلاب و کابینه، آقایان حبیب‌الله پیمان، میرحسین موسوی و احمد جلالی نیز وارد شورای انقلاب شده بودند که با ادغام کابینه و شورا این آقایان خارج شدند.
بعد از انتخاب مهندس سحابی به عنوان وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه، شما چه سمتی در دولت برعهده داشتید؟
همان‌طور که گفتم بعد از ترمیم کابینه و انتصاب مرحوم عزت‌الله سحابی به سمت وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه و آقای دکتر حسن حبیبی به سمت وزیر علوم و آموزش عالی به جای آقای دکتر شریعتمداری و مرحوم رجایی و انتصاب مرحوم رجایی به سمت کفیل وزارت آموزش و پرورش به‌جای دکتر غلامحسین شکوهی، من نیز به عنوان وزیر نفت مأمور تشکیل و تأسیس این وزارتخانه شدم.
رؤسای شورای انقلاب از ابتدا چه کسانی بودند؟
در ابتدای امر آیت‌الله طالقانی عضو شورای انقلاب نبود و مرحوم مطهری شورا را اداره می‌کرد و پس از به ثمر رسیدن انقلاب، آقای طالقانی اولین رئیس شورای انقلاب بود؛ حتی به خاطر دارم که در اسفندماه ۵٧ نیاز داشتیم که برای آخر سال یک بودجه الحاقی داشته باشیم که امضاکننده بودجه پس از تصویب شورا آقای طالقانی به عنوان رئیس بود؛ اما ایشان در امور شورای انقلاب کمتر فعالیت می‌کرد به‌طوری‌که آقای مطهری در شورا نفر اول شده بود و فعالیت‌ها را انجام می‌داد. آقای مطهری اصلاً به عنوان رئیس شناخته نمی‌شد؛ زیرا ریاست با آقای طالقانی بود؛ هرچند جلسات را آقای مطهری تشکیل می‌داد؛ اما عملاً ریاست با آیت‌الله طالقانی بود. البته ریاست برای جلسه چندان مهم نبود؛ زیرا اصولاً اسامی اعضای شورای انقلاب اعلام نشده بود و جلسات تا حدودی جنبه دوستانه و حالت محفلی داشت. پس از فوت آیت‌الله طالقانی، مرحوم بهشتی جلسات را اداره می‌کرد؛ ولی نه به عنوان رئیس که سمتی داشته باشد. زمانی که پس از استعفای دولت موقت بعد از آبان‌ماه در ترکیب جدید شورای انقلاب بحث شد که یک رئیس انتخاب شود، آقای بهشتی امتناع می‌کرد از اینکه نام رئیس بر او گذاشته شود و گفت اسم دبیر را بگذارید و شامل دبیر اول و دبیر دوم می‌شد که دبیر اول خود ایشان و دبیر دوم نیز من بودم. این زمانی بود که هنوز ریاست‌جمهوری انتخاب نشده بود. بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخاب آقای بنی‌صدر به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور، او در جلسات شورای انقلاب شرکت می‌کرد و در همان جلسات تصویب شد که وی به‌عنوان رئیس شورای انقلاب باشد.
چرا آیت‌الله منتظری به عنوان عضو شورای انقلاب انتخاب نشدند؟
حضرت آقای منتظری خودشان قبول نمی‌کردند؛ حتی موقعی که در تهران بودند و جلسات شورای انقلاب در مجلس سنا تشکیل می‌شد، گاهی در جلسات شورا حضور داشتند؛ ولی هیچ‌گاه عضویت شورا را قبول نمی‌کردند.
منبع: روزنامه شرق
نظر شما :