نامه ظریف درباره دفن فرای/ نمایندگان اصفهان: روحانی اجازه ندهد/ همسر فرای: شیراز هم خوب است
به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمدجواد ظریف - وزیر امور خارجه - در نخستین واکنش پس از گذشت دو هفته از درگذشت فرای و مطرح شدن وصیت او، نامه‌ای را خطاب به محمد نهاوندیان - رئیس دفتر رئیس‌جمهور - نوشت.
در نامهٔ وزیر امور خارجه آمده است: «احتراماً به پیوست تصویر نامه واصله از جناب آقای موسوی بجنوردی رئیس محترم مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به شماره ۱۲۰۵۰ مورخ ۱۳۹۳.۰۱.۱۹ جهت استحضار و صدور دستور جنابعالی ایفاد می‌گردد.
در نامه یاد شده درخواست شده است پیکر شادروان ریچارد نلسون فرای استاد ایران‌شناسی آمریکائی که اخیراً درگذشته است، از بیمارستانی در بوستون آمریکا به ایران منتقل شده و در اصفهان کنار مزار آرتور پوپ دفن گردد. ضمناً مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اعلام داشته است بقیه امور، از تحویل پیکر در فرودگاه تا خاکسپاری مشارالیه در اصفهان را برعهده خواهد گرفت.
خواهشمند است دستور فرمائید از اقدامی که معمول می‌گردد این وزارت نیز مطلع نمایید.»
سایت رسمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی خبر داده که همسر ریچارد فرای می‌گوید که دفن این ایران‌شناس نامی در نارنجستان شیراز هم خوب است. این گفتهٔ خانم «عدن نبی» در حالی صورت گرفت که تلاش‌های حسن روحانی برای عمل به وصیت ریچارد فرای به ساعات‌های پایانی خود نزدیک شده است. یازده روز است که جنازهٔ فرای در سردخانه‌ای در ایالت ماساچوست آمریکا نگهداری می‌شود. او که در پای امضای خود همیشه از ترکیب «ایران‌دوست» استفاده می‌کرد، وصیت کرده بود که کنار زاینده‌رود اصفهان دفن شود. آیت‌الله سید مصطفی محقق داماد، چهرهٔ مطرح فرهنگی کشورمان، از جایگاه ریاست بنیاد موقوفات مرحوم دکتر محمود افشار به روزنامهٔ «شرق» گفته است که نظر نهایی رئیس‌جمهوری روز سه‌شنبه اعلام می‌شود.
عدن نبی همسر ایرانی و آشوری فرای گفت که تمام تلاش وی عمل به وصیت آن مرحوم بوده است. او در عین حال گفت: «دکتر ریچارد فرای یا در اصفهان کنار پوپ یا در نارنجستان شیراز مدفون شود خوب است.» امید‌ها به گشایش در پروندهٔ دفن ریچارد فرای در ایران همچنان وجود دارد و پیشنهاد خانم عدن نبی نیز راهکاری است که روند تصمیم‌گیری مقامات ایرانی و قدرت چانه‌زنی رئیس‌جمهوری را بالا می‌برد. با این حال، او گفت که ریچارد دوست داشته در افغانستان هم به خاک سپرده شود، اما اگر ایران موافقت نکند، او در شهر دوشنبه به خاک سپرده خواهد شد.
***
کاظم موسوی بجنوردی، رئیس دایره‌المعارف بزرگ اسلامی که وصی قانونی اجرای وصیت‌نامه فرای هست در چند روز گذشته سه نامه به رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه نوشته است و خواستار صدور دستور لازم برای انتقال پیکر پروفسور فرای به ایران شده است. آخرین نامه موسوی بجنوردی بعد از حمله و تجمع تعدادی از گروه‌های تندرو اصفهان به آرامگاه آرتور پوپ نوشته شد که ضمن شرح ماوقع از روحانی خواسته بود تا در صدور مجوز انتقال پیکر فرای به ایران اقدام کند. موسوی بجنوردی در گفت‌وگو با روزنامه «شرق» با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته از سوی نهادهای فرهنگی با موضوع انتقال پیکر فرای گفت: «متاسفانه موضوع انتقال و دفن ریچارد نلسون فرای در ایران موضوعی فرهنگی بود که شکل سیاسی پیدا کرد. پروفسور فرای نزدیک به ۷۰ سال برای ایران کار کرده و شاگرد در زمینه ایران‌شناسی تربیت کرده است. ایشان نقش برجسته‌ای در مطالعات ایران‌شناسی به خصوص در زمینه فرهنگ و تاریخ ایران داشت. اما با سیاسی شدن این ماجرا، کار سخت شد. در حال حاضر با وجود همکاری خوب وزارت امور خارجه، انتقال پیکر پروفسور فرای به ایران تنها با مجوز رئیس‌جمهور امکان‌پذیر است. این مجوز هنوز صادر نشده است.» موسوی بجنوردی که در سومین نامه خود به حسن روحانی تاکید کرده بود که دفن ریچارد فرای چقدر می‌تواند به نفع ایران باشد، معتقد است: «در حال حاضر که مذاکرات میان ۱+۵ و ایران در جریان است اگر به وصیت‌نامه این استاد دانشگاه عمل نکنیم دشمنان انقلاب و نظام را شاد کردیم و به دست آن‌ها و تندروهای آمریکایی این دستاویز را می‌دهیم که علیه ایران استفاده کنند. متاسفانه گروه‌های تندرو ایرانی همیشه همسو با تندروهای آمریکایی و نیروهای ضد انقلاب عمل می‌کنند. این اتفاق‌ها برخلاف مصالح ملی ماست و به ما آسیب می‌رساند.» بجنوردی در نامه‌ای که به حسن روحانی نوشته است با برشمردن ویژگی‌های علمی و کارهای ریچارد فرای، یادآور شده: «او به هنگام دریافت جایزه بنیاد افشار فریاد برآورد که من کاری ندارم که دیگران چه می‌گویند ولی من می‌گویم «زنده‌باد ایران». این در هنگامی بود که بوش رئیس‌جمهوری سابق آمریکا اعلام کرده بود که ایران محور شرارت است. راستی چرا باید در کشور ما جریان‌هایی به وجود آید که دوستان ایران را ناراحت و دشمنان ایران را خوشحال کند؟ اگر اجازه خاکسپاری به پیکر پاک این ایران‌شناس برجسته داده نشود باعث ایجاد بدبینی نسبت به کشور ما و نظام جمهوری اسلامی ایران می‌شود و بیش از همه، موجب خشنودی ضدانقلاب خارج و تندروهای آمریکایی می‌شود. اجازه ندهید که تعداد اندکی که شاید دچار خبط دماغ باشند منافع ملی ما را نادیده بگیرند و همصدا با دشمنان جمهوری اسلامی ایران، نظرات شخصی‌شان را در سیاست دولت تدبیر و امید که میلیون‌ها ایرانی در حمایت از آن همصدا هستند و هیچ گاه شما را تنها نخواهند گذاشت، پیش ببرند.»
***
جمعی از نمایندگان استان اصفهان در اعتراض به برخی اخبار مبنی بر احتمال دفن ریچارد فرای در شهر اصفهان، به حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهوری کشورمان نامه نوشته و خواستار جلوگیری از این اقدام شدند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، متن کامل این نامه به شرح ذیل است:
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
جناب حجت‌الاسلام دکتر روحانی
سلام علیکم
احتراما ضمن عرض تبریک به مناسبت سال جدید و تشکر از زحمات حضرتعالی و همکاران محترمتان
با توجه به مسائل مطرح شده پیرامون انتقال احتمالی جسد جاسوس آمریکایی «ریچارد فرای» و طراحی دفن ایشان در اصفهان، به اطلاع می‌رساند با توجه به فضای فرهنگی و اعتقادی و سیاسی اصفهان و طرح این موضوع در اجتماعات مذهبی به خصوص در نماز جمعه این هفته اصفهان توسط حضرت آیت‌الله مهدوی نماینده محترم مردم اصفهان در مجلس خبرگان و امام جمعه موقت استان و عکس‌العمل شدید مردم شریف استان و جریحه‌دار شدن غیرت دینی و ملی مردم، انتظار می‌رود حضرتعالی با تدبیر خود دستوری لازم به وزارت خارجه و اطلاعات و میراث فرهنگی صادر فرمایند که به هیچ عنوان تن به این ننگ دیپلماتیک و تحمیل زورمدارانه ندهند که با عکس‌العمل شدید کنترل‌نشده مردمی مواجه خواهید شد.
و اگرچه ریشه‌های این تحمیل در دولت‌های قبلی ایجاد شده ولی در شرایط فعلی اصلا نباید این تحمیل را پذیرفت لذا ما نمایندگان مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی با ارسال این نامه تکلیف اولیه خود را به نمایندگی افکار عمومی مردم همیشه مبارز و غیرتمند و متدین استان انجام داده و هشدار لازم را ارائه و در آینده متناسب با عملکرد دولت وظایف خود را قاطعانه انجام خواهیم داد.
حجت‌الاسلام احمد سالک، حسینعلی حاجی دلیگانی، حسن کامران، مجید منصوری، علی ایرانپور، حجت‌الاسلام موسوی لارگانی، نیره اخوان، حمیدرضا فولادگر
- رونوشت: دفتر مقام معظم رهبری، ستاد کل نیروهای مسلح، وزیر امور خارجه، وزیر اطلاعات، شورای هماهنگی ائمه جمعه کشور، امام جمعه اصفهان آیت‌الله طباطبایی، استاندار اصفهان، ائمه جمعه موقت استان: آقایان میردامادی و مهدوی، شورای شهر اصفهان، شهردار اصفهان
***
روزنامه مردم‌سالاری نوشت احمد سالک نماینده اصفهان در مجلس که پیشرو در ایجاد این موج علیه دفن ریچارد فرای در اصفهان است و حتی تجمع چند ده نفره در مقابل آرامگاه آرتور پوپ و همسرش در اصفهان که از ایران‌شناسان معروف بودند با حمایت او برگزار شده، روز یکشنبه در برنامه رادیویی از پاسخ به سوالات مجری برنامه بازماند و نتوانست بگوید که بر اساس چه مستنداتی فرای را جاسوس خوانده است.
***
استاندار اصفهان در خصوص اعتراض هفته گذشته جمعی از شهروندان در مقابل مقبره «آرتور پوپ» نسبت به دفن «ریچارد فرای» در اصفهان گفت: بر اساس قانون هرگونه تجمعی در پارک‌ها نیاز به اجازه وزارت کشور دارد. افرادی که روز پنج‌شنبه در مقابل مقبره «پوپ» اعتراض کردند این مجوز را نداشتند، اما استانداری به حرمت افرادی که در این تجمع شرکت کردند و مصلحت‌اندیشی، دخالتی در آن نکرد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، رسول زرگرپور دیروز (یکشنبه) در جمع خبرنگاران، با اشاره به دفن ریچارد فرای و حواشی پیرامون آن در اصفهان و موضع استانداری، اظهار کرد: «ما یاد گرفته‌ایم نظر خودمان را در خانه و نظر دولت را در ملأعام اعلام کنیم؛ در خصوص اعتراض جمعی از شهروندان در مقابل مقبره «آرتور پوپ» باید گفت استان اصفهان با مشکلات متعددی روبه‌رو است که رفع آن‌ها نیاز به ایجاد آرامش دارد.»
وی افزود: در سال ۸۹ در همایشی که توسط شورای عالی ایرانیان در تهران برگزار شده بود «فرای» در سخنرانی خود از رئیس‌جمهور وقت درخواست کرد تا در اصفهان دفن شود و رئیس‌جمهور سابق نیز در ابتدای سخنرانی خود در این همایش خطاب به این ایران‌شناس گفته است که «ما خود شما را می‌خواهیم».
زرگرپور افزود: این گفته رئیس‌جمهور سابق موجب شد تا در فاصله زمانی ۲۴ ساعت در مراسمی با حضور استاندار سابق و معاون سیاسی امنیتی وی و با اعلام رئیس‌جمهور، یک باب خانه تاریخی به ارزش دو میلیارد تومان در خیابان ابن‌سینای اصفهان که مالکیت دولتی داشته به او اهدا شود.
استاندار اصفهان ادامه داد: پس از فوت فرای در فروردین ماه سال جاری وزیر امور خارجه در تماس تلفنی با من احتمال درخواست انتقال پیکر این شرق‌شناس را به اصفهان مطرح کرد و من با امام جمعه اصفهان در این خصوص صحبت کردم و نظر او را پرسیدم؛ پس از تماس وزیر امور خارجه تا امروز هیچ مسئول کشوری در خصوص دفن «ریچارد فرای» با استانداری اصفهان تماس نگرفته است.
زرگرپور با بیان اینکه تصمیم در خصوص دفن فرای باید در تهران گرفته شود و مربوط به استان نیست، تصریح کرد: استانداری از هشت فروردین در جریان فوت و درخواست دفن «فرای» در اصفهان بوده است اما این تصمیم استانی نیست و تمام تماس‌ها و مکاتباتی که از سوی نهادهای مختلف مانند بنیاد نهج‌البلاغه و اداره کل میراث فرهنگی استان با استانداری در این خصوص گرفته شده به وزارت امور خارجه ارجاع داده شده است و البته جمع‌بندی‌های برای دفن «فرای» در اصفهان با نظر امام جمعه در حال انجام است.
وی در خصوص نظر استانداری اصفهان در خصوص دفن «فرای» در اصفهان و اعتراض‌های پنج‌شنبه گذشته - ۲۱ فروردین ماه - در مقابل مقبره «پوپ» گفت: مسائل حاشیه‌ای نباید تبدیل به متن شود، اگرچه نقطه نظرات در خصوص دفن «فرای» با ارزش است، اما اصل ایجاد آرامش و پاسخگویی به مشکلات مردم است و برای بیان این نظرات راه‌های زیادی وجود دارد.
زرگرپور اضافه کرد: از نیروهای انقلابی و ولایت‌مدار بیش از سایرین انتظار رعایت قوانین را داریم و از این نیرو‌ها خواهش می‌کنیم که قانون را رعایت کنند، زیرا هرگونه تجمعی به مجوز نیاز دارد و این افراد باید به ما در اجرای قانون کمک کنند.
استاندار اصفهان با بیان اینکه صدور مجوز کمک می‌کند تا شخصیت حقوقی تجمع‌کنندگان و شعار آن‌ها روشن و امنیت توسط نیروهای انتظامی برقرار شود، گفت: در «دو مورد» تجمع اخیری که اتفاق افتاد استانداری اصفهان حرمت افراد را مدنظر قرار داده و مصلحت‌اندیشی کرده است.
زرگرپور اضافه کرد: استانداری با برگزاری تجمع مخالفتی ندارد، اما معترضان باید پیش از آن برای صدور مجوز اقدام کنند؛ در تجمع روز پنج‌شنبه به مقبره «آرتور پوپ» آسیب رسیده است، اما مقصر آن مشخص نیست.
وی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران که آیا از برگزاری «جلسه‌ای با حضور یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی اصفهان در دفتر مجمع نمایندگان با سرکرده‌های معترضان» اطلاع دارید؟ گفت: بله از این جلسه اطلاع دارم. من رئیس شورای امنیت استان هستم و از وظایف خود آگاهم. عدم دخالت نیروهای انتظامی در تجمع اعتراضی روز پنج‌شنبه به دستور استانداری بوده است و نباید گلایه‌ای از نیروهای انتظامی داشت.
استاندار اصفهان با اشاره به اینکه رسیدگی به چنین تجمعی در بهترین حالت ۱۰ ساعت وقت مسئولان را می‌گیرد، گفت: باید اجازه دهیم این انرژی در جهت رفع مشکلات مردم صرف شود، در سال ۸۹ هیچ مسئول و یا شخصی را ندیدم که نسبت به تصمیم رئیس‌جمهور و استاندار وقت در اهدای خانه تاریخی به ریچارد فرای و اجازه دفن وی در اصفهان کوچکترین اعتراضی کند.
***
عبدالله شهبازی، مورخ و محقق مشهور ایرانی طی یادداشتی نسبت به سوءاستفاده از مباحث تاریخی برای ایجاد جنجال‌های موقت و زودگذر، انتقاد کرد.
به گزارش «انتخاب»، وی در این یادداشت با اشاره به جنجال پیرامون «فرای» معتقد است: برخی تعابیر که این روز‌ها در مورد فرای به کار می‌رود، اغراق‌آمیز است. در این یادداشت آمده است:
سوءاستفاده از مباحث تاریخی را برای ایجاد جنجال‌های موقت و زودگذر این و آن گروه نادرست می‌دانم. متأسفانه، پیش‌تر، در سطح بسیار کلان، این اقدام را با موضوعی به نام «هولوکاست» کردند. فضایی دو گزینه‌ای ایجاد می‌کنند که محقق مجبور به «تمجید» یا «تکذیب» شود یا باید سکوت پیشه کند.
در مورد آرتور پوپ و نقش او در خروج آثار باستانی ایران، از جمله به نقل از قاسم غنی، سال‌ها پیش نظرم را نوشته‌ام. در مورد فرای، از اتهاماتی که وارد می‌کنند اطلاع ندارم. تنها می‌دانم که زمانی مجتبی مینوی درباره فرای تعبیر تندی به کار برد و او را متهم به خارج کردن نسخه خطی «قابوس‌نامه» از ایران کرد: مجتبی مینوی، «کاپوسنامه فرای: تمرینی در فن تزویر‌شناسی» (یغما، دی- بهمن ۱۳۳۵).
در مقابل، فرای خدماتی به فرهنگ و تاریخ انجام داد، از جمله ویراستاری جلد چهارم تاریخ ایران کمبریج از مجموعه هفت جلدی فوق. تدوین این کتاب با بودجه شرکت ملی نفت ایران، در زمان مدیرعاملی منوچهر اقبال آغاز شد. کار ارزنده‌ای است که البته می‌تواند، و باید، مورد بررسی نقادانه قرار گیرد ولی دوره تاریخ دیگری از ایران به این اعتبار نداریم.
معمولاً به کسانی که می‌خواهند با تاریخ ایران آشنا شوند دوره تاریخ فوق را برای مطالعه توصیه می‌کنم. الان دیدم جایی درباره فرای نوشته‌اند: «یکی از آخرین بازماندگان نسل ایران‌شناسان و شرق‌شناسانی چون آرتور کریستین سن و آرتور پوپ، رومن گیرشمن و پروفسور آلبرت امستد...» این تعبیر درباره فرای اغراق‌آمیز است و در حد گیرشمن یا کریستین سن و نوبرگ و امثال آن‌ها نبود. مقایسه فرای با پوپ بجاست و در همین حد بود.
داوری فوق بدان معنا نیست که موافق حرکت‌هایی باشم مثل شعارنویسی یا تخریب مقبره این و آنکه مورد بهره‌برداری سیاسی و تبلیغاتی علیه فرهنگ ایرانی یا اسلامی قرار گیرد. به هر حال، این معترضین می‌توانستند زمانی که به فرای در اصفهان خانه اهدا می‌کردند اعتراض کنند که نکردند. «نه به آن شوری شور، نه به این بی‌نمکی»!
نظر شما :