سیدهادی خسروشاهی درگذشت
حجت‌الاسلام سیدهادی خسروشاهی از چهره‌های برجسته حوزه علمیه قم درگذشت.
به گزارش ایرنا، او که از چند روز قبل در قم گرفتار بیماری کرونا شده بود، دیروز ظهر به بیمارستان منتقل و پس از تأیید تست کرونا بستری شد اما به دلیل کهولت سن امروز صبح در بیمارستان مسیح دانشوری درگذشت.
در زندگینامه‌ای که در سایت او آمده، نوشته شده: سیدهادی خسروشاهی، در سال ۱۳۱۷ شمسی در تبریز، در خاندانی مذهبی به دنیا آمد. اجداد وی جملگی از علمای بزرگ و فقهای نامدار ایران و عراق در دوران خود بوده‌‌اند.
پدر وی، آیت‌الله سیدمرتضی خسروشاهی - از علما و فقها و مراجع صاحب رساله آذربایجان - تحصیل‌کرده نجف بود. از وی علاوه بر رساله عملیه، کتاب «نثارات الکواکب علی خیارات المکاسب» و کتاب «حدیث الغدیر» در نجف و تبریز و قم، چاپ شده است. ایشان تألیفات دیگری نیز در فقه و اصول و مواعظ در ۴ جلد دارند که مخطوط و موجود است. علاوه بر هادی دو فرزند دیگر آیت‌الله سیدابوالفضل و سیداحمد خسروشاهی از فقهای قم و تبریز بوده‌‌اند.
پدر آیت‌الله سیدمرتضی، آیت‌الله سیداحمد خسروشاهی از علمای بزرگ عصر مشروطیت در آذربایجان بود، از ایشان آثاری در زمینه فقه و اصول به جای مانده که بعضی از آن‌ها در حواشی کتاب والدش (تقریرات بحث التعادل و التراجیح شیخ انصاری) در نجف به چاپ رسیده است. در جریانات نهضت مشروطه، وی هوادار «خط سوم» و در واقع بدون ورود علنی در میدان مبارزه سیاسی، خواستار «مشروطه مشروعه» بوده و به همین دلیل مدتی نیز به عنوان اعتراض به اوضاع جاری، به نجف اشرف هجرت کرد.
پدر آیت‌الله سیداحمد، آیت‌الله سیدمحمد خسروشاهی از شاگردان ممتاز شیخ مرتضی انصاری بود که تقریرات وی از بحث استادش در موضوع «تعادل و تراجیح» همراه «رساله باقریه» در فقه و رساله‌ای در «تقیه» و رساله دیگری در «حقیقت شرعیه»، جمعاً در ۴۰۰ صفحه در قطع رحلی و بزرگ در سال ۱۳۱۰ قمری در نجف اشرف به طبع رسیده است.
پدر آیت‌الله سیدمحمد، آیت‌الله سیدعلی خسروشاهی و پدر او آیت‌الله سیدابوالحسن خسروشاهی، به شهادت کتب تراجم و رجال، جملگی از علمای بزرگ و فقهای نامدار عصر خود بوده‌‌اند.
شیخ محمد رازی صاحب کتاب «آثار الحجه» در جلد دوم کتاب خود در مورد این بزرگواران می نویسد: «تمامی اسلاف این خاندان، به تقوی و علم و پرهیزکاری و طهارت و پاکی و ایثار و بذل در راه دعوت به خدا و ارشاد مردم به تعالیم اسلامی معروفند و چرا چنین نباشد در حالی که آنان از خاندان اهل بیت هستند و نسب آنان به امام حسین بن علی بن ابیطالب علیه السلام می‌رسد…»
سیدهادی خسروشاهی در چنین خاندان اصیل و ریشه‌داری به دنیا آمد و در دامن پدرش پرورش یافت. تحصیلات مقدماتی را در تبریز به پایان رساند و پس از درگذشت پدر، در ۱۳۳۲ شمسی و در ۱۶ سالگی، عازم قم شد و در حوزه علمیه به تحصیل دروس سطح پرداخت و سپس در مراحل عالی دروس حوزوی (فلسفه، تفسیر، فقه و اصول)، در حضور اساتیدی چون: آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، آیت‌الله شریعتمداری، آیت‌الله علامه طباطبائی و بزرگانی دیگر تلمذ کرد و به دریافت اجازاتی در امور حسبیّه (منوط به اذن فقها) نائل آمد. در مراحل علمی بالاتر، ایشان درجه اجتهاد و اجازه نقل حدیث را از علماء و مراجع بزرگ نجف و قم و مشهد، از جمله امام خمینی و آیات عظام سیدابوالقاسم خوئی، سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی، سیدمحمدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدهادی میلانی، سیدمحمدصادق روحانی و آیت‌الله شیخ آقابزرگ تهرانی، آیت‌الله شیخ مرتضی حائری، آیت‌الله سیداحمد زنجانی، آیت‌الله میرزا عبدالجواد جبل‌عاملی، آیت‌الله میرزا ابوالفضل زاهدی قمی و دیگران، دریافت کرد.
خسروشاهی بیش از ۸۰ جلد کتاب به زبان فارسی و عربی (علاوه بر صدها مقاله در نشریات اسلامی ایران و جهان اسلام) تألیف کرده که بیش از ۴۰ جلد آن، تاکنون بارها در داخل و خارج منتشر شده و بعضی از آن‌ها بیش از ۳۰ بار تجدید چاپ شده‌اند. علاوه بر تألیفات و ترجمه‌ها، ۱۲۰ جلد کتاب دیگر نیز با تحقیق، توضیح و یا مقدمه و اشراف ایشان در ایران و ایتالیا و مصر و… چاپ و منتشر شده است.
از جمله آثار خسروشاهی، ترجمه و تحقیق «امام علی صدای عدالت انسانی» استاد جرج جرداق در ۵ جلد و ۳ هزار صفحه است که تاکنون ده‌ها بار و در ده‌ها هزار نسخه چاپ شده است. تدوین و تحقیق و نشر مجموعه آثار سیدجمال‌الدین حسینی (افغانی) در ۱۰ جلد، در بیش از ۳ هزار صفحه در ایران و مصر، یکی از خدمات ارزنده دیگر استاد و در واقع، محصول نیم قرن تلاش و کوشش و تحقیق و بررسی در کشورهای اسلامی و عربی است. مجموعه «حرکت‌های اسلامی معاصر» در ۲۰ جلد (تاکنون ۱۰ جلد آن چاپ شده است)، «اسناد نهضت اسلامی ایران» در ۱۰ جلد (۶ جلد آن تاکنون انتشار یافته است) و «مجموعه آثار استاد علامه طباطبائی» در ۲۴ جلد از جمله آثار خسروشاهی است.
علاوه بر تألیفات و ترجمه، او همواره در تدوین و تنقیح و نشر آثار اساتیدی چون آیت‌الله کاشف‌الغطا، علامه سیدمحمدحسین طباطبائی، حاج سراج انصاری، سیدمحمد محیط طباطبائی، سیدغلامرضا سعیدی، محمد نخشب و… کوشا بوده است و به همین دلیل است که استاد محمدرضا حکیمی ایشان را «فرهنگبان کوشا» نامیده است.
بیشتر کتاب‌ها و آثار خسروشاهی در زمینه مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مورد نیاز جامعه اسلامی است. او از سال ۱۳۳۲ شمسی و تاکنون، با اغلب مطبوعات اسلامی از جمله: مکتب اسلام، مکتب تشیع، معارف جعفری، راه حق، ندای حق، وظیفه، مجموعه حکمت، نور دانش، آیین اسلام، مسلمین، آستان قدس، نسل نو، نسل جوان، استوار، پیکار اندیشه، مهد آزادی و… همکاری داشته که نتیجه این همکاری درج صدها مقاله در این مطبوعات است. پس از پیروزی انقلاب، بیشترین همکاری قلمی را با روزنامه «اطلاعات» داشت.
خسروشاهی در سطح جهانی، با شرکت در کنفرانس‌ها و کنگره‌های اسلامی در کشورهای اروپایی و اسلامی، از جمله پاکستان، مصر، الجزایر، عربستان، سوریه، قطر، ترکیه، لبنان، ایتالیا، انگلیس، آلمان، سوئیس و… به عنوان نماینده امام خمینی و یا نماینده حوزه علمیه قم فعال بوده است.
در مسئله تقریب بین مذاهب اسلامی، آیت‌الله خسروشاهی از نیم قرن پیش، از پیشگامان این حرکت اصلاحی به شمار می‌رود. مکاتبات ایشان با علامه شیخ محمدتقی قمی - مؤسس دارالتقریب قاهره – گواه این سابقه بلند است. در این راستا، او با اغلب حرکت‌های اسلامی معاصر و رهبران آن‌ها در سراسر جهان اسلام، ارتباط و پیوند نزدیکی داشته است.
خسروشاهی در سال ۱۳۵۲ شمسی، «مرکز بررسی‌های اسلامی قم» را به عنوان مرکزی وابسته به حوزه علمیه قم، تأسیس و به ثبت رساند و سپس در سال ۱۳۶۱، «مرکز فرهنگی اسلامی اروپا» را در رم - ایتالیا - تأسیس کرد. هر کدام از این دو مؤسسه ده‌ها کتاب ارزشمند در زمینه‌های اسلامی، از جمله قرآن مجید و نهج‌البلاغه را به زبان‌های عربی، انگلیسی، ایتالیایی، آلمانی و … ترجمه و منتشر کرده‌‌اند که این اقدام در نشر فرهنگ اسلامی در سطح دنیا، از ارزش بالایی برخوردار است.
فعالیت های سیاسی او از سال ۱۳۳۲ شمسی پس از آشنایی نزدیک با آیت‌الله کاشانی، آیت‌الله طالقانی و شهید نواب صفوی آغاز شد. به همین دلیل، از همان دوران تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، بارها در قم، تهران و تبریز دستگیر، زندانی و یا تبعید شده که آخرین آن تبعید به «انارک» یزد به مدت سه سال بود که آیت‌الله پسندیده و آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی نیز در آنجا حضور داشتند و با آغاز انقلاب اسلامی همگی آزاد شدند.
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نخست به مدت ۲ سال، به عنوان نماینده امام خمینی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعال بود و سپس به عنوان سفیر ایران در واتیکان انتخاب شد و به مدت ۵ سال، در این سمت به فعالیت پرداخت. تأسیس «مرکز فرهنگی اسلامی اروپا» در رم و تأسیس دوماهنامه انگلیسی زبان اینکوایری (Inquiry) و افریکن ایونتس (Aferican Events) و هفته‌نامه عربی «العالم» در لندن - با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی - از آثار این دوره است. در مدت حضور ایشان در ایتالیا، علاوه بر چاپ و نشر ترجمه قرآن مجید و نهج‌البلاغه به زبان ایتالیایی و نشر ماهنامه‌ای به نام «جهان نو» به ایتالیایی، طی مدت ۵ سال جمعاً ۱۶۲ کتاب و نشریه به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی، ایتالیایی و فرانسوی منتشر و در سراسر جهان توزیع شد.
خسروشاهی مدت سه سال هم رئیس نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در مصر (قاهره) بود و در سال ۱۳۸۲ به ایران مراجعت کرد و به عنوان مشاور وزیر در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی به تحقیق و بررسی پرداخت.
در دوره اقامت ۳ ساله در قاهره علاوه بر حضور در محافل علمی - سیاسی و سخنرانی و مصاحبه تلویزیونی و مطبوعاتی و ده‌ها نوبت ملاقات با شیخ‌الازهر و مقامات علمی - سیاسی مصر، بیش از ۵۰ جلد کتاب و نشریه درباره انقلاب اسلامی ایران، تشیع و اهل بیت (علیه‌السلام) تألیف و یا با همکاری و مساعدت ایشان در مصر منتشر شد که این خود خدمت بزرگی در راستای وحدت و تقریب بین مذاهب اسلامی است.
مهمترین این آثار: «نهج البلاغه» با مقدمه استاد و شرح شیخ محمد عبده، «اهل البیت فی مصر»، «صحیفه سجادیه»، «حقیقه علاقه عبدالناصر بالثوره الاسلامیه فی ایران»، «عبدالله بن سبا بین الواقع والخیال»، «ادعیه اهل البیت»، «الامام علی بن ابیطالب»، «الامام الحسین»، «الامام جعفر الصادق»، «الطریق الی مذهب آل البیت» و «عقیدتنا» است.
خسروشاهی علاوه بر زبان فارسی، عربی، ترکی آذری و ترکی استانبولی به زبان انگلیسی و ایتالیایی هم آشنایی داشت و پس از مراجعت از واتیکان، ضمن ادامه اشتغال در وزارت امور خارجه به عنوان مشاور وزیر، در دانشگاه‌های تهران، از جمله دانشکده حقوق و علوم سیاسی و دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه به تدریس پرداخت.
او به مدت ۶ سال، با انتشار فصلنامه «تاریخ و فرهنگ معاصر» به نشر حقایق و روشن ساختن زوایای تاریک تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام در چندین هزار صفحه پرداخت.
ویژه‌نامه‌هایی زیر نظر ایشان از سوی مرکز بررسی‌های اسلامی منتشر شد که قرار بود بالغ بر ۵۰ جلد گردد، ولی به علت مسافرت به خارج از کشور و اشتغالات دیگر، تاکنون فقط ۳ جلد از آن‌ها منتشر شده است. انتشار مرتب هفته‌نامه «بعثت» که هم اکنون وارد سی و پنجمین سال انتشار خود شده و تاکنون بیش از ۱۵۰۰ شماره از آن منتشر شده است - و همچنان انتشار آن ادامه دارد - از دیگر فعالیت‌های فرهنگی اوست.
مطالب و گفت‌وگوهایی از خسروشاهی در «تاریخ ایرانی»:
خسروشاهی: کیانوری، یزدی و چمران را عامل آمریکا می‌خواند!
۰۵ مهر ۱۳۹۶
خسروشاهی: کسی جواب سلام کاشانی را نمی‌داد
۲۴ اسفند ۱۳۹۴
خسروشاهی: کیانوری خبر کودتای نوژه را داد / حزب توده شعار مرگ بر بازرگان را ترویج کرد
۲۵ آذر ۱۳۹۲
خسروشاهی: آیت‌الله بروجردی از نواب صفوی راضی نبود
۲۹ دی ۱۳۹۱
سابقه فکر تغییر خط در ایران
۱۵ مهر ۱۳۹۱
مقاله دی ۱۳۳۸
پاسخ خسروشاهی به روحانی: امام موسی صدر به اصرار بهشتی با شاه ملاقات کرد
۰۸ دی ۱۳۹۰
روایت خسروشاهی از مخالفت امام با ترور بنی‌صدر و فرح پهلوی: آیا کسی که به من فحش می‌دهد را می‌توان به قتل رساند؟
۲۱ آبان ۱۳۹۰
یادی از مبارزی مسلمان؛ عزت‌الله سحابی- سیدهادی خسروشاهی
۳۱ تیر ۱۳۹۰
افشار، ایران‌شناس و کتاب‌شناس- سیدهادی خسروشاهی
۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۰
مجله مکتب اسلام به روایت خسروشاهی
۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۰
خاطرات خسروشاهی از نجم‌الدین اربکان
۱۵ اسفند ۱۳۸۹
سیدهادی خسروشاهی در گفت‌وگو با تاریخ ایرانی: الگوی نواب صفوی با مصباح یزدی تفاوت دارد
۲۵ دی ۱۳۸۹
نظر شما :