رویای انرژی ارزان
اتم آینده را تضمین می‌کند
تاریخ ایرانی: روزنامه «هامبورگر آبند بلات» با نگاهی به جلو نوشت: «هر کس از اتم صحبت می‌کند به بمب می‌اندیشد؛ اما انرژی اتمی قابلیت تضمین آینده را نیز دارد.» این مقاله در نوامبر ۱۹۵۸ چاپ شد و دلیل اصلی این شور و شادی این بود که نخستین نیروگاه اتمی آلمان در منطقه گروس‌ولتز‌هایم ساخته شده بود. اگرچه این نیروگاه از سال ۱۹۶۱ با ۱۵ مگاوات برق در آغاز کار، تنها برق مصرفی یک شهر کوچک را تامین می‌کرد، اما اهمیت نمادین این رآکتور بسیار مهم و عظیم بود.
عصر اتمی آلمان در سال ۱۹۵۵ و با اجرایی شدن قراردادهای پاریس آغاز شده بود، همان قراردادها و پیمان‌هایی که در پایان دومین جنگ جهانی و به عنوان کشوری در حال اشغال برای آلمان در نظر گرفته شد. در سال ۱۹۵۵ اما بسیاری از محدودیت‌ها و ممنوعیت‌ها به پایان رسید و آلمان بار دیگر استقلال خود را به دست آورده و این حق را پیدا کرد که از انرژی اتمی برای مصارف غیرنظامی استفاده کند.
اغلب سیاستمداران آلمانی این نگرانی را داشتند که عصر اتم بدون حضور این کشور آغاز شود. در آن زمان آمریکا و انگلستان روی نیروگاه‌های هسته‌ای کار می‌کردند. آیزنهاور رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۵۳ نطق معروف خود «اتم برای صلح» را در برابر مجمع عمومی سازمان ملل متحد ایراد کرده و پیشنهاد داده بود که یک نهاد بین‌المللی برای انرژی اتمی تشکیل شود، نهادی که بتواند به عطش فزاینده و سیری‌ناپذیر بشر به انرژی پاسخ مثبت داده و در عین حال مراقب باشد که این نیاز به هراسی تازه برای جهان بدل نگردد.
در همان دوران بود که دانشمندان و کار‌شناسان در کنفرانس‌های مختلف، آرمان‌شهرهایی را وعده می‌دادند که در آن هواپیما‌ها، موشک‌ها و حتی اجاق‌های آشپزی با انرژی اتمی کار می‌کند. کارخانه معظم و مشهور خودروسازی فورد نیز در سال ۱۹۵۸ گزارشی تحقیقی به نام «نوکلئون» انتشار داد که ساخت ماشینی اتمی با سرعت ۸ هزار کیلومتر در ساعت را نوید می‌داد، خودرویی که البته هرگز ساخته نشد.
فرانتس یوزف اشتراوس، نخستین وزیر امور انرژی اتمی آلمان در سال ۱۹۵۵ اعلام کرد: «استفاده از انرژی اتمی برای اهداف اقتصادی و فرهنگی به معنی برهه‌ای خاص در تاریخ بشر است و حکم کشف آتش برای انسان‌های اولیه را دارد.» همین نیز برنامه اتمی آلمان را به پیش برد. جالب آنکه حتی حزب رقیب سیاسی و سوسیال‌دموکرات اشتراوس نیز به شدت تحت تاثیر تب اتمی بود. سوسیال‌دموکرات‌های آلمان در برنامه اتمی خود که در سال ۱۹۵۶ منتشر شد، آورده بودند: «انرژی اتمی می‌تواند در حکم نعمتی برای آن صد‌ها میلیون نفری باشد که هنوز در تاریکی زندگی می‌کنند.»
نام رسمی نیروگاه نخستین آلمان در گروس‌ولتز‌هایم «آزمایشگاه و مرکز تحقیقات انرژی اتمی کال» بود و بیشتر به کار آزمایش‌های علمی می‌آمد؛ اما تحت شرایط واقعی توان تولید برق نیز داشت. این مکان که در ایالت بایرن و بیست کیلومتری شرق فرانکفورت قرار داشت به این دلیل انتخاب شده بود که از سیستم آب سرد موجود در آن نقطه برای خنک کردن رآکتور استفاده شود. دو کنسرسیوم آلمانی علاوه بر تکنولوژی، سوخت لازم نیروگاه را به قیمت ۳۴ میلیون مارک از ایالات متحده آمریکا خریداری کرده و مهندسان این دو کنسرسیوم به مدت دو سال ساخت آن را کامل کردند.
آن برج خنک‌کننده برنزی و ۲۱ متری در کنار ساختمان چهار طبقه اردوگاه، سازه و بنایی تازه و بی‌بدیل محسوب می‌شد که در گروس‌ولتز‌هایم ساخته شده بود. قلب رآکتور این نیروگاه در عمق ۲۵ متری زمین جای گرفته بود. با راه‌اندازی نیروگاه یک جشن مردمی مفصل در محوطه آن برگزار شد؛ زیرا در آن زمان هنوز سیم‌خارداری پیرامون اردوگاه‌های اتمی وجود نداشت. با این حال در همان زمان نیز استفاده از انرژی اتمی در آلمان مخالفان زیادی داشت و در همان مراسم جشن یکی از سخنرانان گفت که آن‌ها با واردات ۵.۶ میلیون تن اورانیوم از آمریکا به وسیله کشتی جلوگیری خواهند کرد و وظیفه انتقال این مواد به آلمان باید به طرف آمریکایی واگذار شود.
روز ۱۳ نوامبر سال ۱۹۶۰ راس ساعت ۴:۲۲ دقیقه، رآکتور آب سنگین برای نخستین بار شروع به کار کرد و تازه شش ماه بعد در مدار قرار گرفت. در آن زمان روزنامه‌های سراسری و محلی آلمان غالبا با شور و شعف از این رویداد استقبال و راه‌اندازی نیروگاه کال را به عنوان نقطه آغازی بر تحقق رویاهای خود برای انرژی ارزان عنوان کردند.
با این حال توان این نیروگاه نخست آلمان، بسیار اندک بود و برق تولیدی آن به همان اندازه گران‌قیمت به حساب می‌آمد. با وجود این مشکل اما این رآکتور، وظایف و اهداف آزمایشی و تحقیقی در نظر گرفته شده را به طور کامل محقق کرد. در همین نیروگاه بود که تا بیست سال بعد پژوهشگران و دانشمندان، مواد و سوخت‌های مختلف را آزمایش کرده و نیروهای انسانی را آموزش دادند و صد البته در طول آن مدت در مورد خطرات احتمالی و جدی این فعالیت‌ها به هیچ عنوان اطلاع‌رسانی نکردند.
نیروگاه کال، با وجود همه ادعا‌ها، هرگز یک نیروگاه اتمی کاملا امن به شمار نمی‌آمد. موسسه نظارت بر کار رآکتور‌ها، بار‌ها وجود نقص‌ها و خرابی‌هایی مانند نقاط قابل نشت و گرم شدن بیش از حد عناصر گرم‌کننده را گزارش کرده بود. اتحادیه حفاظت از محیط‌زیست و طبیعت آلمان نیز به دفعات نسبت به نواقص جدی نیروگاه هشدار داده بود اما همه این هشدار‌ها و مشکلات در آغاز کار نتوانست از شور و شوق مردم برای انرژی ارزان در آینده خللی وارد کند.
چنین به نظر می‌رسید که این نوع از انرژی می‌تواند نیازهای همه مردم را برطرف کند. از نظر دولت آلمان نیز وجود انرژی اتمی و برق حاصل از آن بسیار ضروری بود؛ زیرا در آن زمان میزان مصرف برق در این کشور هر سال ۱۵ درصد افزایش نشان می‌داد. کاملا مشخص بود که رشد و شکوفایی اقتصادی در آلمان غربی، اشتهای مردم برای نیروی برق را نیز به شدت افزایش داده است.
منبع: اشپیگل
نظر شما :