چرچیل، استالین و روزولت در تهران

۱۵ آذر ۱۳۹۴ | ۰۰:۳۶ کد : ۵۲۷۴ تاریخ مصور

در روز ششم آذر ۱۳۲۲ و درست زمانی که قوای متفقین ایران را به اشغال خود درآورده بودند، کنفرانسی در تهران با شرکت فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور آمریکا، وینستون چرچیل نخست‌وزیر انگلستان و مارشال استالین از اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد که هدف آن برنامه‌ریزی برای باز کردن جبهه دوم در غرب اروپا و شکست آلمان بود.

به گزارش مجله تاریخ فرادید، در جریان جنگ جهانی دوم کشورهای بزرگ متفق که در جنگ علیه دول محور در کنار یکدیگر قرار داشتند، سه کنفرانس مهم در تهران، یالتا و پتسدام در راستای طراحی نقشه‌های جنگی و استراتژی نظامی و نیز اوضاع جهان بعد از پایان جنگ برگزار کردند.

کنفرانس تهران در ششم آذر ۱۳۲۲ به مدت سه روز برگزار و در آن پیرامون نقشه‌های جنگی متفقین تا شکست کامل آلمان تصمیم‌گیری شد. انتخاب تهران برای تشکیل اجلاس رهبران متفقین از مصوبات وزیران خارجه آمریکا، انگلیس و شوروی در مسکو بود.

از آنجا که وضعیت جبههٔ شرقی بحرانی بود استالین از پرواز هوایی به تهران می‌ترسید و تمام تلاش خود را کرد تا کنفرانس را در شرق خاک شوروی برگزار کند اما روزولت و چرچیل موافق نبودند؛ فرانکلین روزولت وضعیت جسمانی نامساعد خود را بهانه کرد و چرچیل نیز از خطرناک بودن برگزاری کنفرانس در خاک شوروی سخن گفت.

در نهایت کنفرانس در ساعت ۱۶:۰۰ روز ۲۸ نوامبر ۱۹۴۳ در محل سفارت شوروی در ایران آغاز شد. از نکات قابل توجه میزبانی ایران در این کنفرانس آن بود که سران آمریکا و انگلیس حاضر نشدند به دیدار شاه ایران بروند و این محمدرضا پهلوی بود که به دیدار آن‌ها رفت. شاه در این ملاقات درخواست کرده بود که تبعیدگاه پدرش را به دلیل آب و هوای جزیره موریس تغییر دهند که این درخواست پذیرفته شد و رضاشاه به ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی انتقال یافت و در همانجا درگذشت.

در شب ۲۹ نوامبر سران سه کشور یک شام دوستانه با هم ترتیب دادند؛ در این ضیافت چرچیل یک شمشیر تشریفاتی سلطنتی به استالین داد و آن را به مردم استالینگراد و سربازان روسی که برای دفاع از شهر استالینگراد جنگیدند هدیه کرد.

در روایت مورخان از آن شب نقل است که استالین با دو دست شمشیر را گرفت و آن را از غلاف بیرون کشید، سپس بوسه‌ای به دستهٔ آن زد و بعد شمشیر را به دست مارشال کلیمنت وروشیلف داد. او در ادامه در سخنانی از مجازات جنایتکاران جنگی پس از جنگ سخن گفت که در این لحظه روزولت به شوخی چرچیل را به جنایت جنگی علیه آلمان متهم کرد. سخن روزولت با واکنش نخست‌وزیر انگلیس روبرو شد و چیزی نمانده بود کار بالا بگیرد که موضوع با وساطت استالین ختم شد.

گفتنی است این بزرگترین کنفرانسی بود که تا آن تاریخ در ایران تشکیل شده بود و به همین مناسبت شهرداری تهران سه خیابان را در پایتخت به نام رهبران سه کشور نامگذاری کرد. عکس‌های زیر که از معدود تصاویر باقی مانده از کنفرانس تهران است روایتی است مصور از کنفرانس تهران و حضور قدرت‌های متفق در ایران؛ عکس دیدار روزولت و محمدرضا شاه پهلوی برای نخستین بار است که منتشر می‌شود.

روزولت، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در هواپیما در راه تهران

روزولت در حال بازدید از قوای نظامی آمریکا در تهران

ملاقات محمدرضا شاه جوان با روزولت؛ این ملاقات چند دقیقه بیشتر به طول نیانجامیده است.

از سمت چپ: ژنرال جورج مارشال، فرمانده قوای آمریکایی در حال دست دادن با کلرک کر سفیر انگلیس، هری هاپکینز، مترجم روسی والنتین برژوکوف، استالین، مولتوف وزیر خارجه شوروی و وروشیلف، رئیس کمیته آتش‌بس.