بزرگترین مهاجرت‌های تاریخ؛ فراریان از آلمان تا پناهندگان به آن

نیک کرکپتریک/ ترجمه: شیدا قماشچی

تاریخ ایرانی: هزاران نفر از درگیری‌های خونین فرار کرده و به اروپا مهاجرت می‌کنند. این مهاجرت از زمان جنگ جهانی دوم به اینسو بی‌سابقه است؛ تصاویر این مهاجرت یادآور گذشته‌هایی است که چندان هم دور نیستند ولی به دست فراموشی سپرده شده‌اند. این جابجایی‌های گسترده - از جنگ جهانی اول و تجزیهٔ شبه‌قارهٔ هند گرفته تا پیامدهای نسل‌کشی رواندا و درگیری‌های بالکان - جهان را غافلگیر کرده و همان پرسش همیشگی را بر می‌انگیزند: آن‌ها به کجا پناه خواهند برد؟ چه کسی به آن‌ها پناه خواهد داد؟ تصاویر مانند همیشه دلخراش هستند، سفرهای فاجعه‌باری که مقصدشان معلوم نیست و پایان مشخصی ندارند. در اینجا چندین نمونه از این تصاویر گردآوری شده‌اند.


- جنگ جهانی اول: زمانی که آلمان، بلژیک را اشغال کرد و هزاران نفر را به قتل رساند، میلیون‌ها نفر مهاجرت کردند. این عکس در آنتورپ گرفته شده است. هزاران نفر در تلاش هستند تا به هر وسیله‌ای که آن‌ها را از کشور بیرون ببرد دست بیاویزند. (عکس: AP)


- جنگ جهانی اول: سال ۱۹۱۴، غیرنظامیان بلژیکی و یک گروه سواره نظام از مسیر پیشروی آلمانی‌ها در آنتورپ خارج می‌شوند. (عکس: AP)


- جنگ‌های داخلی اسپانیا: ماه می سال ۱۹۳۷، کودکان پناهجوی باسک بیلبائو سوار بر کشتی هابانا از بارسلونا وارد بندر ساتهمپتون انگلیس می‌شوند. مسافران این کشتی ۳۸۲۶ کودک و ۲۳۰ بزرگسال بودند که به طور موقت به بریتانیا فرستاده شدند تا از حکومت فاشیستی ژنرال فرانکو و بمباران متفقین در جنگ‌های داخلی اسپانیا در امان بمانند. (عکس: AP)


- جنگ جهانی دوم: سال ۱۹۴۴، غیرنظامیان ایتالیا به دنبال نیروهای پنجم متفقین که در لیتتوریا در حال پیشروی هستند. (عکس: AP)


- جنگ جهانی دوم: سال ۱۹۵۳، سالن یک کارخانهٔ عظیم در برلین غربی اقامتگاه موقت پناهجویانی است که از بخش روسی برلین آمده‌اند. زنان و کودکان بر روی تشک‌های حصیری و لحاف دراز کشیده‌اند. صدها نفر از پناهجویان، منطقهٔ تحت حمایت شوروی را ترک کردند و دلیل آن را عملیات خشنی عنوان کردند که به قصد تصرف مغازه‌های خصوصی و کارخانه‌ها آغاز شده بود. (عکس: AP)


- جنگ جهانی دوم: پناهجویان یهودی مشغول صحبت با یک سرباز آمریکایی در اردوگاه افراد بی‌خانمان پس از جنگ. (موزهٔ آمریکایی یادمان هولوکاست)


- تجزیهٔ هند: سال ۱۹۴۷، پناهجویان مسلمان سوار بر سقف قطار در نزدیکی دهلی‌نو که سعی در ترک هندوستان دارند. مهاجرت میلیون‌ها مسلمان از هند به پاکستان تحولات عظیمی را در شبه‌قاره پدید آورد. هندوهایی که برای نسل‌ها در پاکستان مستقر بودند یک‌شبه خانه‌هایشان را ترک کردند. (عکس: AP)


- مجارستان: در سال ۱۹۵۶، گروهی از پناهجویان مجار در حالیکه کودکانشان را در آغوش داشتند و یا آن‌ها را به دوش می‌کشیدند مرزهای مجارستان را درنوردیدند تا وارد خاک اتریش شوند. (عکس: AP)


- ویتنام: ۵ ماه می سال ۱۹۷۰، پناهجویان ویتنامی و کامبوجی سوار بر هلیکوپتری که آن‌ها را از محل نبرد ویتنام - آمریکا به کامبوج منتقل می‌کند. آن‌ها به مرکز پذیرش پناهندگان در اردوگاه نیروهای ویژه کاتوم، شش مایلی مرز کامبوج منتقل شدند. (عکس: رایان، AP)


- ویتنام: سال ۱۹۷۵، نظامیان ویتنام جنوبی وحشت‌زده به سمت یک کشتی در بندر دانانگ هجوم می‌برند. اندکی پیش از آنکه شهر سقوط کند و به دست ویت‌کنگ‌ها و ویتنام شمالی بیفتد، شهر را تخلیه کردند. کشتی‌ها آن‌ها را به سمت خلیج کمران در جنوب منتقل کردند. (عکس: AP)


- ویتنام: سال ۱۹۷۵، تورهای مخصوص حمل بار پناهجویان را از یک کرجی به یک کشتی حمل بار منتقل می‌کند تا دانانگ را ترک کنند. هشت ساعت طول کشید تا ۶۰۰۰ پناهجو به بارکش منتقل شوند. (عکس: پیتر او لفلین، AP)


- ویتنام: سال ۱۹۷۵، پس از سقوط شهر بندری دانانگ به دست نیروهای ویتنام شمالی، یک کشتی بارکش، کرجی حامل پناهجویان را یدک می‌کشد. (عکس: AP)


- افغانستان: ماه می سال ۱۹۸۰، پناهجویان افغانی در اردوگاهی در نزدیکی پیشاور، پاکستان. (عکس: AP)


- افغانستان: سال ۱۹۸۹، هزاران پناهجوی افغان در دشت میرم شاه در نزدیکی پاکستان چادر زده‌اند. در آن زمان نزدیک به ۴ میلیون پناهجو در پاکستان اردو زده و منتظر بودند تا به کشورشان بازگشته و زندگی خود را از نو بسازند. (عکس: AP)


- آلبانی: سال ۱۹۹۱، هزاران نفر از مردم آلبانی به دلیل قحطی، کشور فقیر خود را ترک کردند و در اسکله‌ای در شهر باری، ایتالیا تجمع کرده و منتظر مجوز پناهندگی باقی ماندند. (عکس: AP)


- بوسنی: سال ۱۹۹۳، پناهجویان مسلمان سوار بر کامیون کاروان سازمان ملل متحد سربرنیکای تحت محاصره را به مقصد توزلا ترک می‌کنند. (پاسکال گایوت، AFP / Getty Images)


- بوسنی: سال ۱۹۹۵، حدود ۱۰ هزار پناهجوی سربرنیکایی در اردوگاه سازمان ملل واقع در فرودگاه توزلا در تلاشند تا سوار بر اتوبوس شوند. (رویترز)


- رواندا: سال ۱۹۹۴، پناهجویان اردوگاه بناکو در تانزانیا سطل‌های آب را به سمت کلبه‌هایشان حمل می‌کنند. در آن زمان جمعیت این اردوگاه از ۳۰۰ هزار نفر فراتر می‌رفت که آن را به پرجمعیت‌ترین اردوگاه جهان بدل می‌کرد. کمک‌رسانی برای تهیهٔ آذوقه، نیازهای پزشکی و ایجاد سرپناه برای پناهجویانی که از خونریزی‌های قومی رواندا فرار کرده بودند، بسیار مشکل بود. (عکس: کارستن تیلکر، AP)


- رواندا: سال ۱۹۹۶، مردم رواندا پس از سپری کردن دو سال در اردوگاه به خانه‌هایشان باز می‌گردند. هزاران نفر منتظر وسایل نقلیه باقی ماندند در حالیکه برخی دیگر مسیر طولانی را از تبعید به سمت خانه‌هایشان پیاده پیمودند. (عکس: کرول گزی، واشنگتن‌پست)


- رواندا: سال ۱۹۹۶، زنی از خستگی اشک می‌ریزد؛ خیل عظیم پناهجویان به زور تنه زده و فریاد می‌کشیدند و عاجزانه تلاش می‌کردند تا سوار کامیون‌هایی شوند که آن‌ها را به کیگالی رواندا برساند. (عکس: کرول گزی، واشنگتن‌پست)


- رواندا: سال ۱۹۹۶، صدها هزار پناهجو پس از عبور از اردوگاه مرزی موگانگا در جمهوری دموکراتیک کنگو (زئیر سابق) وارد جادهٔ گیزنی در رواندا شدند. (عکس: کرول گزی، واشنگتن‌پست)


- کوزوو: در روز ۵ آوریل سال ۱۹۹۹، حدود ۷۰ هزار پناهجو در سرزمینی به نام بلیس میان کوزوو و مقدونیه گرفتار شدند. برخی از آن‌ها با اندکی آب و غذا و روکش‌های پلاستیکی به مدت یک هفته در آنجا گرفتار ماندند. دولت مقدونیه به پناهجویان اجازهٔ ورود نمی‌داد ولی به دلیل فشارهای بین‌المللی و شایعاتی مبنی بر بروز بیماری مجبور شد تا به سرعت دست به ساخت اردوگاه‌های مرزی بزند. در این عکس خانواده‌ای به تصویر کشیده شده‌اند که سعی دارند از بلیس خارج شده و از سد نگهبانان مرزی مقدونیه - که فقط به اندکی انگشت‌شمار اجازهٔ ورود می‌دادند - عبور کنند. (لوسین پرکینز، واشنگتن‌پست)


- کوزوو: سال ۱۹۹۸، ولینا در نزدیکی شهر پک، کوزوو حیران نشسته است. هزاران کولی رومانیایی مجبور به فرار شدند زیرا آلبانیایی‌ها آن‌ها را همدست صرب‌ها می‌دانستند. ولینا گفت که هیچ‌کس آن‌ها را نمی‌خواهد و هیچ خانه‌ای ندارد زیرا خانه‌هایشان به دست پناهجویانی که بازگشته‌اند به آتش کشیده شدند. (مایکل ویلیامسون، واشنگتن‌پست)


- کوزوو: سال ۱۹۹۹، خواهر روحانی برنادت ابنهاک از آلمان سه ساعت رانندگی کرد تا به پناهجویان کوزوو در کوکس آلبانی کمک‌رسانی کند. (کرول گزی، واشنگتن‌پست)


- کوزوو: سال ۱۹۹۹، آگیم شالا ۲ ساله از لابه‌لای سیم خاردارهای اردوگاه به دست خانواده‌اش سپرده می‌شود، جایی که خانوادهٔ شالا پس از فرار از کوزوو در آن مستقر شدند. بستگانی که از پریزرن رسیدند مجبور شدند تا بیرون اردوگاه منتظر بمانند تا سرپناهی برایشان فراهم شود. (کرول گزی، واشنگتن‌پست)


- عراق: سال ۲۰۰۳، مردم محلی بصره را از مسیر نیروهای ائتلاف ترک می‌کنند. در پس‌زمینه شعله‌های آتش به چشم می‌خورند. (دن چانگ، AFP/ Getty Images)


- عراق: سال ۲۰۰۳، جیهان حسن ۷ ساله، نجات حسن ۴ ساله و علی حسن ۲ ساله در چادرشان مشغول خواب بعدازظهر هستند. آن‌ها با مادرشان فدوا عبدالغنی ۳۴ ساله زندگی می‌کنند. (آندره آ بروس وودال، واشنگتن‌پست)


- دارفور: سال ۲۰۰۴، طوفان شن اردوگاه پناهندگان اوری کاسسونی خارج از «بهایی» چاد را در برگرفته است. (جاهی چیکوندو، واشنگتن‌پست)


- دارفور: سال ۲۰۰۴، اردوگاه پناهندگان اوری کاسسونی خارج از بهایی چاد. در آن زمان حدود ۱۶ هزار از ۱۸۷ هزار سودانی ساکن چاد در اردوگاه زندگی می‌کردند. (جاهی چیکوندو، واشنگتن‌پست)


- دارفور: سال ۲۰۰۴، خدیجه حامد برای دختر ۲۵ ساله‌اش فدنا عبدالله رحامان که هنگام زایمان در اردوگاه افراد بی‌خانمان کالما در دارفور جنوبی، سودان جان خود را از دست داد، سوگواری می‌کند. (جاهی چیکوندو، واشنگتن‌پست)


- سوریه: سال ۲۰۱۴، اردوگاه پناهجویان یرموک در دمشق، سوریه. ساکنین در انتظار دریافت کمک‌های غذایی صف کشیده‌اند. (سازمان ملل، Getty Images)

منبع: واشنگتن‌پست