سپر سرباز شاه عباس چرا به ایران برگشت؟
به گزارش خبرگزاری ایسنا، با دستور «ولادیمیر ولادیمیرویچ پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه، کارکنان کاخ کرملین آستاراخان (قلعه تاریخی تسیخ هاوس که در جنگ جهانی اول دژ و انبار مهمات بوده است) قابی را که درون آن سپری رزمی از قرن ۱۷ میلادی بود، به دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران هدیه دادند.
هر چند هدیه دادن و هدیه گرفتن از جمله اقدامات مرسومی است که در همهٔ دنیا به مناسبت‌های مختلف و با هدف ایجاد ارتباطات عمیق‌تر و بهتر بین افراد انجام می‌شود، اما این مورد کاملا متفاوت و از معدود هدایایی بود که دو همتای سیاسی در این سطح از روابط دیپلماتیک به یکدیگر هدیه دادند؛ هدیه‌ای که این روز‌ها حتی از آن به عنوان هدیهٔ «جالب»، «عجیب» و «بامعنا» نیز یاد می‌شود!
«سپر رزمی یکی از سربازان شاه عباس اول از جنس برنز و طلا و مربوط به جنگی بوده که در آن دوره (۱۶۰۳ تا ۱۶۱۸ میلادی) میان ترکیه و ایران رخ داده است، سپری که قدری ضربه هم خورده است.»
هر چند تاکنون به جز مطلبی که پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور دربارهٔ این سپر در صفحهٔ شخصی فیس‌بوک خود منتشر کرده، اطلاعات دیگری به طور رسمی در این زمینه منتشر نشده است اما در این میان دادن چنین هدایایی تاکنون به جز چند مورد خاص که البته آن هم در دولت تدبیر و امید رخ داده، چندان مرسوم نبوده است؛ چون معمولا در این نوع از دیدارهای دیپلماتیک هدایایی در قالب صنایع دستی کشور‌ها بین مسئولان کشور‌ها رد و بدل می‌شود، نمونه‌هایی که می‌توان آن را در موزه‌های شخصی روسای‌جمهور سابق ایران دید.
البته تاریخچه تشکیل موزهٔ یادمان‌های روسای جمهور را می‌توان در اوایل انقلاب اسلامی دید؛ زمانی که مقام معظم رهبری در اوایل دوران ریاست جمهوری خود، دستور ایجاد موزهٔ هدایای ریاست جمهوری را صادر کردند. این اقدام در سال ۱۳۶۵ با گردآوری مجموعه هدایا و نگهداری آن‌ها در یکی از ساختمان‌های دفتر ریاست‌جمهوری انجام شد. البته اکنون تعداد زیادی از هدایایی که در دوران ریاست جمهوری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به ایشان داده شده، در آستان مقدس رضوی نگهداری می‌شود.
موزهٔ «ریاست جمهوری رفسنجان» که هدایای ریاست جمهوری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را در خود دارد، در سال ۱۳۷۰ طراحی و در بهمن ماه سال ۱۳۷۸ توسط سید محمد خاتمی افتتاح شد. موزه‌ای با هشت غرفه که البته امروزه به دلیل نبود فضای معادل در شهر رفسنجان، بیشتر به کتابخانه اصلی شهر و محل تجمع دانشجویان تبدیل شده است.
اما پس از به پایان رسیدن دورهٔ ریاست جمهوری محمد خاتمی فکر تشکیل یک موزهٔ متمرکز برای نگهداری اشیا و هدایای رئیس‌جمهور و اسناد مربوط به آن شکل گرفت. به همین دلیل بر اساس آیین‌نامه تشکیل یادمان رؤسای جمهور در شورای اسناد ملی مورخ ۲۱ خردادماه سال ۸۴ موزهٔ «یادمان رؤسای جمهور» زیر نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در ساختمان شمارهٔ ۲۴۰ کاخ سعدآباد تأسیس شد.
در این موزه حدود دو هزار اثر مانند قلب شیشه‌ای اهدایی ژیسکاردستن رئیس‌جمهور فرانسه، قطعه‌ای از پرده کعبه اهدایی ولیعهد عربستان و آثار اهدایی یاسر عرفات، پاپ ژان پل دوم، کوفی عنان، دبیرکل سازمان ملل نگهداری می‌شد.
اما در چهارم آبان ماه سال ۱۳۸۴ حق استفاده از ساختمان موزه و هدایای ریاست‌جمهوری به سازمان میراث فرهنگی اختصاص یافت و از آن تاریخ به بعد فعالیت این موزه نیز تعطیل شد.
از سوی دیگر در اواخر سال ۱۳۹۱ بر اساس گفتهٔ مسئولان وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، محمود احمدی‌نژاد رئیس دولت نهم و دهم که در بیش از صد سفر خارجی خود هدایای زیادی را به نمایندگی از مردم ایران دریافت کرده بود، اعلام کرد هدایایی که سران و مقامات کشورهای دیگر به رئیس‌جمهور ایران داده‌اند، فروخته می‌شوند تا درآمد حاصل از آن، صرف کمک به نیازمندان تحت پوشش بهزیستی شود. البته این صحبت در آن زمان با این نقد مواجه شد که هدایای داده شده به رئیس‌جمهور ایران، هدایای شخصی نیستند که با تصمیم شخصی فروخته شوند، بلکه آن هدایا که به «رئیس‌جمهور ایران» - و نه شخص احمدی‌نژاد - داده شده‌اند، باید در موزه نگهداری شوند؛ کمااینکه هدایای مقامات سایر کشور‌ها به مسوولان ایران، چه در قبل از انقلاب و چه بعد از آن، در موزه نگهداری می‌شوند. ولی در روزهای پایانی دولت دهم برخی گزارش‌ها خبر از انتقال دو هزار و ۵۳۰ قطعه از هدایای خارجی احمدی‌نژاد از مجموعه سعدآباد به محل دیگری داشتند، اما هیچ توضیح و اطلاعی در این زمینه ارایه نشد.
البته رئیس‌جمهور کنونی ایران پیش از این، یکبار دیگر تجربهٔ گرفتن هدیه تاریخی را از سوی مقامات آمریکایی داشت؛ در روز پنج‌شنبه چهارم مهرماه سال گذشته در سفری که حسن روحانی به همراه برخی مقامات ایرانی مانند محمدعلی نجفی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، به نیویورک داشت.
به گفتهٔ روحانی «روز پنج‌شنبه آمریکایی‌ها تماس گرفتند که ما هدیه‌ای داریم و این جام (شیردال) را با تشریفات به نمایندگی آوردند و گفتند که این هدیهٔ ما به ملت ایران است.»
آن یک جام سیمین «شیردال» بود که با هدف بهتر شدن ارتباطات فرهنگی میان ایران و آمریکا به رئیس سازمان فرهنگی و گردشگری داده شد و ظهر روز (شنبه، ششم مهرماه) در فرودگاه مهرآباد رونمایی شد.
اکنون به نظر می‌رسد اقدام اخیر پوتین که حتی در آخر جلسه با خنده گفت، «ظاهرا این سپر بدست حریف افتاده، اما ایران برنده آن نبرد بود.» بیشتر برای کم نیاوردن در مقابل هدیه‌ای است که آمریکا در آن سفر به روحانی داد؛ هدیه‌ای که به احتمال زیاد مانند جام شیردال به موزهٔ مادر ایران یعنی «موزهٔ ملی ایران» منتقل و در آنجا نگهداری می‌شود.
نظر شما :