چرا «شیر و خورشید» را نباید طاغوتی بدانیم؟

۰۴ شهریور ۱۳۹۳ | ۱۸:۳۹ کد : ۴۶۳۶ از دیگر رسانه‌ها
نتایج برخی پژوهش‌ها در زمینهٔ نمادهای مورد استفاده در پرچم ایران در گذر تاریخ نشان می‌دهد که نشان شیر و خورشید به روی پرچم ایران برگرفته از نمادهایی است که در اعتقادات مذهبی شیعیان جای دارد.

 

به گزارش خبرگزاری ایسنا، پرچم ایران با نماد شیر و خورشید از زمان فتحعلی شاه قاجار رواج پیدا کرد. به این صورت که «ملا احمد نراقی»، - مجتهد شیعه و متخصّص در علوم اسلامی - پیشنهاد کرد که نماد شیر و خورشید را به نشانهٔ شیر، مظهر علی(ع)، شمشیر، نماد شمشیر علی(ع) یعنی ذوالفقار و خورشید، به نشانهٔ خورشید نبوت و اتحاد شیعه و سنی برای پرچم ایران به کار برند و آن را رواج داد.

 

دوبیتی زیر از شاعری ناشناخته است که در زمان فتحعلی شاه قاجار به نشانهٔ شیر و خورشید اشاره کرده است:
«فتحعلی شه ترک جمشید گیتی‌فروز

کشور خدای ایران خورشید عالم آرا

ایران کنام شیران خورشید شاه ایران

ز آن است شیر و خورشید نقش درفش دارا»

 

«لویی دوبو» نویسندهٔ فرانسوی قرن نوزدهم در کتاب تاریخ ایران می‌نویسد: «یکی از امتیازات پادشاه ایران حق برافراشتن بیرق‌های متعدد است. روی یکی از آن‌ها شمشیر ذوالفقار علی(ع)، نقش شده و روی دیگری خورشید در حال ورود به برج اسد دیده می‌شود. شیر خوابیده و خورشید طالع بر پشت او قرار دارد. این علامت در حضور پادشاه منقوش و در بیرق‌ها دیده می‌شود.»

 

ملک‌الشعرای صبوری، شاعر عهد ناصری هم دربارهٔ نشان شیر و خورشید سروده است:

«گر شیر نشان دولت جاوید است

خورشید به پشت اوست هر کس دیده‌ست

آن ترک پسر که این نشان هشته به سر

شیری باشد که روی او خورشید است

چون نشان شاه ما خورشید و شمشیر است و شیر

داده شمشیری به دست شیر خود خورشیدوار»

 

«لویی دوبو» همچنین در کتاب خود با نام «La Perse»، که در زمان محمدشاه قاجار نوشته است، آورده: «یکی از شیوه‌های پادشاه ایران این است که درفش‌های بسیار به کار می‌برد و بر این درفش‌ها، دو نقش نگاشته می‌شود؛ یکی نقش تیغ دو سر علی(ع)، و دیگری صورت شیر خوابیده‌ای که خورشید از پشت او درمی‌آید. این دو نقش را در کوشک پادشاهی نیز نگاشته‌اند. همچنین بر نشانه‌ای که شاه ایران به سپاهیان و سرکردگان و نمایندگان اروپایی، به نام نواختن ایشان می‌دهد، نیز این دو نقش هست.»

 

لانگله از دیگر مولفان فرانسوی نیز در زمان فتحعلی شاه، کتاب کوچکی به نام «Apercu General De La perse» دربارهٔ ایران نوشته است. او نیز از شیر و خورشید یاد کرده است. لانگله بر این باور است که شیر و خورشید از بازمانده‌های ایران باستان و یادگار آتش و آفتاب‌پرستی ایرانیان دیرینه است. او می‌نویسد: «به هم‌چشمی سلطان سلیم سوم عثمانی، که نشان هلال را اختراع نموده و پادشاهان عثمانی آن را به اروپاییان و دیگران از ترسایان می‌بخشند، فتحعلی‌ شاه هم نشان مهر و شیر را درست نموده است.»

 

این متن بخشی از مقالهٔ پژوهشی دکتر «فاروق صفی‌زاده»، استاد دانشگاه تهران است که در پنجمین شمارهٔ فصلنامهٔ پژوهشی تحلیلی «پژوهش هنر»، چاپ شده است. «پرچم ایران در گذر تاریخ» عنوان پنجمین شمارهٔ این فصلنامه‌ است که با مدیر مسوولی و سردبیری دکتر بهنام زنگی منتشر شده است.

 

چندی پیش حجت‌الاسلام والمسلمین علی یونسی - دستیار ویژه رئیس‌جمهور - در یک سخنرانی گفته بود: «...عده‌ای خیال می‌کردند نماد شیر و خورشید یک نماد سلطنتی است اما این‌گونه نیست. شیر نماد حضرت علی(ع) و خورشید نماد حضرت محمد (ص) است و تنها تاجش مربوط به شاه بود. اگر به من باشد، هلال احمر را تغییر می‌دهم و شیر و خورشید را جایگزین آن می‌کنم؛ البته برای هلال احمر هم احترام قائلم.»

کلید واژه ها: شیر و خورشید


نظر شما :