متلک شیرین مدرس که لاریجانی نقل کرد

به گزارش خبرگزاری ایسنا، علی لاریجانی، در آغاز جلسهٔ صبح امروز مجلس با اشاره به اظهار نظر مدرس در مورد پیوستن ایران به جامعه ملل، سلف سازمان ملل متحد در جنگ جهانی اول و دوم، گفت: مدرس در آن زمان می‌گوید که من به این سازمان حسن ظن ندارم اما نمی‌توانم استقامت کنم. همین قدر می‌گویم که حسن ظن ندارم.

لاریجانی ادامه داد: در همین پرونده هسته‌ای مشاهده می‌کنیم که تشکیلات سازمان ملل متحد و سازمان بین‌المللی انرژی هسته‌ای که با کمک‌های مالی همهٔ کشور‌ها از جمله ایران اداره می‌شود، تصمیم به تحریم ایران می‌گیرد و عملا آلت فعل آمریکا می‌شود.

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: سازمان ملل تاکنون چه مشکلی را از کشورهای اسلامی حل کرده است؟ آیا در مسالهٔ فلسطین اقدامی انجام داده است یا در مورد حمله به عراق یا افغانستان توانسته است مانع جنگ شود یا در جنگ‌های ۲۳ روزه، ۳۳ روزه و ۸ روزه اقدامی کرده است؟

لاریجانی تصریح کرد: مدرس به رحمت خدا رفته است اما حدس او امروز واقع شده است و ما می‌بینیم که سازمان ملل عملا سازمان ایالات متحده شده است.

لاریجانی در بخش دیگری از اظهارات خود با اشاره به سخنان امام(ره) در مورد مدرس گفت: امام(ره) مدرس را ستارهٔ درخشان تاریخ می‌دانست و می‌گفت القاب کوتاه و کوچک است برای توصیف او. تا کسی آن زمانه را درک نکرده باشد ارزش اقدامات مدرس را نمی‌داند. ملت مرهون خدمات اوست.

لاریجانی با بیان اینکه سیر اندیشه‌های مدرس را می‌توان در ۵ دوره بررسی کرد، گفت: مدرس در دور دوم مجلس در سال ۱۳۲۷ به عنوان مجتهد مسلم از طرف علمای نجف نامزد نظارت بر امور شرعی در مجلس شد. نقش او در تمام ۶ دوره‌ای که در مجلس به عنوان نماینده فعالیت می‌کرد، بی‌بدیل بوده است، در همه زمان‌ها چه وقتی که رهبری اکثریت را داشت و چه زمانی که رهبری اقلیت را داشت ویژگی‌ او تفکر اسلامی بود.

رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به سوابق تحصیلی مدرس در اصفهان و نجف گفت: مدرس حامل نگاه نافذ به دین با قدرت رهبری بود که مخالفان خود را هم به خود جلب می‌کرد. امام(ره) در مورد او گفته است که یک بار در جوانی برای تماشای مجلس رفتم وقتی که مدرس در مجلس نبود انگار مجلس بی‌محتوا بود.

وی در ادامه با اشاره به نقل قولی از ملک‌الشعرای بهار نماینده ادوار مختلف مجلس گفت: بهار معتقد بود که آن چیزی که مدرس را از همه مردان بزرگ دیگر ممتاز می‌کند این است که مدرس علم و سادگی و از خودگذشتگی دارد که هیچ کس دیگری ندارد. مدرس‌‌ همان فقیری بود که فقرش عین بی‌نیازی و مایه فخر او بود. مدرس پاکدست و شجاع بود تا جایی که دشمنان او تحت تاثیر قرار می‌گرفتند.

رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقل قول دیگری از میلیسپو مستشار اقتصادی آمریکایی در دورهٔ رضاخان گفت: میلیسپو در پایان ماموریت خود کتابی منتشر کرد که در مورد مدرس نوشته است مشخص‌ترین چهره در مجلس مدرس است و او کسی است که برای پول هیچ ارزشی قائل نیست. لباس روحانیان را می‌پوشد، مردی فاضل است و محال است که کسی تحت تاثیر او نباشد.

لاریجانی با اشاره به مخالفت‌های میرزاده عشقی شاعر و نمایندهٔ دور چهارم مجلس با مدرس گفت: میرزاده عشقی که بعد‌ها در دور‌هٔ مجلس پنجم ترور شد در ابتدا با مدرس مخالف بود اما بعد‌ها تحت تاثیر سلوک مدرس از همراهان او شد.

رئیس مجلس شورای اسلامی در توصیف وجه دیگری از شخصیت مدرس گفت: مدرس هم شخصیت علمی فعالی بود و در مدرسه سپهسالار تدریس می‌کرد و هم در سیاست فعال و طراح و تاریخ‌ساز بود.

وی با اشاره به اشغال بخشی از شمال‌غرب کشور توسط قوای روس و حوادث تاریخی بعد از آن گفت: مدرس در مقابل اولتیماتوم روس‌ها در مقابل جمهوری رضاخانی و همچنین در تقنین و تدوین قوانین مادر نقش فعال داشت. برای مثال او خودش می‌گوید که من در مسایل مالی دقیق هستم اما پیشنهاد می‌کنم، چون مشیرالدوله فردی قوی در دانایی به حقوق است، هر چه می‌خواهد به او بدهیم تا او قانون مناسبی برای کشور بنویسد. من که مشهور به سخت‌گیری در امور مالی هستم می‌گویم هر چه می‌شود خرج شود تا قانون درستی برای کشور نوشته شود. این موضوع نشان می‌دهد که مدرس احتیاج به کار‌شناس و کاردان را احساس کرده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: من باور دارم که تعمیق مردم‌سالاری و تقویت مجلس ضرورتی است که با رسمیت به ظرفیت کار‌شناسی کشور محقق می‌شود. باید ظرفیت‌های کار‌شناسی کشور در عرصه‌های مختلف فعالیت کنند و بعد نتیجهٔ آن‌ها در کمیسیون‌ها بررسی شود. البته مرکز پژوهش‌های مجلس در این زمینه نمونهٔ خوبی است اما صرفا این مرکز کافی نیست. مدرس به نمایندگان می‌گوید که نمایندگان باید هشیار و دقیق باشند چرا که کاری که آن‌ها می‌کنند با سرنوشت ملت درگیر است. باید در اطراف تامل کرد و بی‌دلیل رای نداد. این مجلس انس نیست، باید همه گفته‌ها گفته شود و حلاجی شود.

لاریجانی در مورد وجه سوم مدرس از دیدگاه خودش گفت: نگاه خاص مدرس به توسعه جالب توجه است. مدرس استقلال کشور را همواره اصل قرار می‌داد و معتقد بود که مخارج کشور باید از داخل تامین شود و جلوی تامین خارجی گرفته شود. مدرس در جایی می‌گوید که مخالف خرج‌تراشی است.

وی با اشاره به بحث‌های مجلس در خصوص تامین بودجه عدلیه می‌گوید باید بدانیم مالیه چقدر است. باید مخارج را کم کنیم تا مداخل اصلاح شود. البته همین خرج فعلی عدلیه شاید کم باشد اما اگر پول نداشته باشیم شاید لازم شود خرج همین عدلیه مرکزی را هم کسر، تعدیل و حتی تعطیلی کنیم. نکتهٔ مهم استقلال کشور است. اگر استقلال کشور نباشد بهتر است ادارات هم وجود نداشته باشد.

رئیس مجلس با ارجاع به وضعیت فعلی کشور و مسایل مالی پیش آمده گفت: نمایندگان محترم آیا مشکل امروز ما این نیست؟ باید این گفته مدرس را با طلا نوشت و در سر در مجلس و دولت آویزان کرد. اگر بودجه جاری کشور متورم نبود، غرب امروز این همه گردن‌کلفتی نمی‌کرد و با تحریم‌ها حرف زور نمی‌زد. تمام دولت‌ها در سال‌های اخیر می‌گویند که باید دولت را کوچک کنیم اما کدام یک از آن‌ها موفق شدند. امروز درآمد ما تنها به اندازهٔ هزینهٔ جاری کشور است و چیزی برای بودجهٔ عمرانی کشور باقی نمانده است. همهٔ دولت‌ها و مجالس با رای مردم انتخاب شده‌اند اما اینگونه جراحی‌های اقتصادی که به نفع مردم است، در کشمکش‌های سیاست داخلی گم شده است و کسی جرات اجرا کردن آن‌ها را ندارد.

لاریجانی تصریح کرد: این مسایل با اظهارات پوپولیستی و مردم‌فریبانه درست نمی‌شود. نمونهٔ این موضوع را در اجرای هدفمندی یارانه‌ها دیدیم که به جای فراهم کردن مجالی برای توسعه و عمران کشور هزینهٔ جاری کشور ۲۷ هزار میلیارد تومان اضافه شد.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مدرس نگاه تنگ‌نظرانه به توسعه نداشت، گفت: با این وجود مدرس اساس توسعه واقعی را نه خرج‌تراشی بلکه بی‌نیازی می‌دانست و نه وابستگی. در سال ۱۳۰۶ مدرس می‌گفت که باید در کشور صنعت هواپیماسازی داشته باشیم این احتیاج حالا بعد از ۱۰۰ سال هنوز هم وجود دارد و اگر دولت بخواهد کار کند باید در این حوزه کار کند. تا راه را در بالا بردن توان عمومی کشور فراهم کند.

لاریجانی با اشاره به تصمیم دولت وقت در مورد اعزام تعدادی از محصلان به خارج از کشور برای تحصیل گفت: مدرس در آن زمان در نطقی اظهار کرد که اگر ۱۰ نفر محصل به خارج بروند و متخصص شوند این برای کشور کم است، ۱۰۰ نفر متخصص هم کم است اما متجاوز از ۳۰۰-۲۰۰ نفر تاکنون به خارج رفتند و نه تنها متخصص درجه یک نشدند بلکه متخصص درجه ۲ و ۳ هم گیر ما نیامده است، باید بگردیم او را که بهره‌ای از علم دارد به علم او ترتیب اثر بدهیم و راه استقلال را در گسترش دانش و تخصص در داخل کشور ببینیم.

وی افزود: مدرس در جایی گفته است که اگر این طور پیش برود، باید شیر و پنیر را هم از خارج وارد کنیم این نشان می‌دهد که او نگران کشاورز بوده است و راه را تکیه بر ملت و نه دولت می‌داند. چرا که می‌گوید دولت نه ملاک خوبی است نه تاجر خوبی و نه مدیر حمل و نقل خوبی. دولت به هر جا که دست بزند، موجب خسارت و ضرر است، اگر زمینی که دولت دارد در دست دولت صد خروار عایدی دارد در دست من یا دیگران باشد ۱۵۰ خروار خواهد داشت.

رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان ارتباط این دیدگاه مدرس با اصل ۴۴ قانون اساسی گفت: آیا آنچه که قرار است در سایهٔ اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی در دست ملت باشد واقعا در دست ملت است یا در سایهٔ دولت و بخش دولتی به بیماری کم بهره‌ای مبتلا است؟ اکثر پروژه‌های عمرانی نیمه تمامی که امروز وجود دارد می‌تواند در قالب اصل ۴۴ واگذار شود.

لاریجانی ادامه داد: امروز ۴۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه برای پروژه‌های عمرانی در دست اجرا نیاز است اما دولت می‌گوید حداکثر بودجه عمرانی سال آینده ۲۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. اگر این پروژه‌ها را واگذار کنیم تکمیل آن‌ها تسریع می‌شود. اما اگر آن‌ها را معطل کنیم بعد از سال‌ها باید واگذارشان کنیم. نمایندگان در آستانه تقدیم بودجه قدرت تغییر شرایط را دارند.

رئیس مجلس در تشریح چهارمین بعد از شخصیت سیاسی مدرس گفت: مدرس در سیاست خارجی هم استقلال‌طلب بود و می‌گفت ایرانی مسلمان باید مسلمان ایرانی باشد. اعتقاد داشت که عظمت ما به قانون اسلام است و اگر به آن بی‌اعتنا شویم نه مملکت می‌ماند نه شرافت. سرافرازی را در استقلال می‌دانست و استقلال را در پناه اسلام. این موضوع در ۱۰۰ سال گذشته ثابت شده است. شهید مطهری فرمود که تقویت نهضت‌های ما در پناه اسلام است.

لاریجانی با اشاره به حادثه تاریخی حمله قوای روسیه به ایران و پیشروی آن‌ها تا قزوین گفت: نیروهای روس قزوین را اشغال کرده و پیغام دادند که اگر هزینهٔ ادارهٔ آن بخش از کشور به آن‌ها پرداخت نشود تهران را تصرف خواهند کرد. احمدشاه تصمیم گرفت که به اصفهان برود و دولت صمصام‌السلطنه اختیار تام داشت. اما مدرس می‌گفت که اگر مشیت ما این باشد که آزادی ما سلب شود نباید خودمان پای آن را امضاء‌ کنیم، ما تسلیم نمی‌شویم. در نتیجهٔ این اظهارات مردم با شعار زنده‌باد ملت به خیابان‌ها آمدند و کابینه صمصام ثابت شد و کابینهٔ بعدی هم اولتیماتوم روسیه را باطل دانست.

وی در ادامه با اشاره به حوادث تاریخی منجر به سلطنت رضاخان گفت: وقتی رضاخان به سلطنت رسید مدرس به او گفت به انگلیسی‌ها بگو نه، پشت تو را خواهیم داشت. رضاخان گفت: نمی‌توانم نه بگویم من به آن‌ها تعهد دارم اگر بگویم نه همین خدمتکاری که چای می‌آورد به من سم خواهد داد. مدرس به رضاخان گفت: در آن شرایط اگر بمیری باز هم رضاخانی.

لاریجانی با اشاره به تاکید مدرس بر ارتباط دین و سیاست گفت اینکه مدرس می‌گوید دیانت ما عین سیاست ما و سیاست ما عین دیانت ماست قبل از مشروطه حاصل شده بود. مدرس روایت می‌کند که وقتی در نجف ساکن بود به دیدن بابل رفت و دید که غربی‌ها عتیقه‌های آنجا را با خودشان می‌برند می‌گوید فکر کردم که چرا ما عقب افتاده‌ایم و آن‌ها پیشرفت می‌کنند؛ علتش این است که ما اسلام را از سیاست خود جدا کرده‌ایم، اما آن‌ها غیر از این هستند. متدینین ما دور از سیاستند که ما رو به عقب می‌رویم. بعد آمدم با اساتید مذاکره کردم و این موضوع با مشروطه منطبق شد که هر که امین‌تر است بیشتر خدمت کند. یکی دانستن دیانت و سیاست با استبداد تباین دارد.

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در سیاست خارجی مدرس معتقد به توازن عدمی بود نه توازن وجودی و می‌گفت که امت‌های مسلمان همه باید آمادگی این را داشته باشد که از کشورهای اسلامی دفاع کنند. موضع ما حمله به کسی نیست اما واجب است که اگر لازم شد دفاع کنیم؛ هر چند که اصل سیاست ما پرهیز از درگیری است. مدرس معتقد بود که سیاست ایرانی باید مانند سیاست بز کوهی بین‌الطلوعین باشد. بز کوهی بین دو طلوع به چرا می‌رود؛ یعنی زمانی که هوا آنقدر روشن است که می‌تواند غذای خود را تشخیص دهد اما هوا آنقدر تاریک است که صیاد نمی‌تواند آن را شکار کند.

نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مدرس در مورد همسایگان کشور قائل به همگرایی همه جانبه بود، گفت: مدرس معتقد بود که در سیاست و اقتصاد و در همهٔ خصوصیات دیگر باید با همسایگانمان روابط داشته باشیم و تاکید می‌کرد که باید با آن‌ها که قدرت علمی و فرهنگی هستند تبادل داشته باشیم، چرا که هیچ ملتی از علم و معرفت دیگر ملل بی‌نیاز نیست.

رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه مدرس نسبت به جامعهٔ ملل، سلف سازمان ملل متحد در میان جنگ جهانی اول و دوم، خوش‌بین نبود گفت: مدرس در این باره می‌گوید من حسن ظن ندارم، اما نمی‌توانم استقامت کنم. اینکه چه وقت نتیجه باشد بعد معلوم می‌شود. اما حدس آ‌خوندی من این است که من به آن‌ها حسن ظن ندارم.

رئیس مجلس شورای اسلامی در خاتمه اظهارات خود در مورد سیر زندگی مدرس گفت: در پایان یک نقل عارفانه و یک متلک شیرین از مدرس نقل می‌کنم؛ در نقل عارفانه مدرس در پایان عمرش آنجایی که در محبس نشسته است می‌گوید، من امیدوارم که به شهادت در راه خدا موفق شوم.

مدرس در متلکی به رضاخان آنجا که در آستانه به سلطنت رسیدن رضاخان مجسمه‌ای از او در میدان سپهسالار نصب کرده بودند که صورت مجسمه دو تکه بود که از پشت به هم چسبانده شده بود. رضاخان، جمعی از وزرا و وکلا و از آن جمله مدرس برای رونمایی از این مجسمه رفته بودند. در آنجا رضاخان برای اینکه به مدرس بگوید من موفق شده‌ام، به او گفت: نظر شما در مورد این مجسمه چیست؟ و مدرس با‌‌ همان لهجه شیرین اصفهانیش گفت: خیلی خوب‌ است اما حیف که دوروست. اینجا این شعر حافظ در مورد مدرس تلمیح شیرینی دارد که می‌گوید: ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد، عصارهٔ فضایل ملت مدرس شد.