تلاش برای بازگشت الواح هخامنشی به ایران
به نوشته روزنامه همشهری، روابط سیاسی ایران و آمریکا پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران قطع شد. پیش‌تر در دهه ۴۰ و به گفته کامیار عبدی، باستان‌شناس و استاد دانشگاه شیکاگو، موسسه ایران‌شناسی آمریکا در تهران فعالیت داشت و باستان‌شناس‌هایی نیز برای کاوش به ایران می‌آمدند.
با پیروزی انقلاب دفتر موسسه ایران‌شناسی آمریکا در تهران نیز به سرنوشت سفارت آن کشور دچار شد و برخی اسناد آن نیز بعد‌ها و بر اساس آنچه کامیار عبدی به همشهری گفته است در کتاب‌فروشی‌های کتاب‌های کهنه و دست دوم میدان انقلاب فروخته می‌شد.
مؤسسه ایران‌شناسی آمریکا طی دولت هشتم از ایران خواست تا برای تحصیل دانشجویانی که برای مطالعه زبان فارسی درخواست می‌دادند تمهیداتی ایجاد کند تا دانشجویان آمریکایی علاقه‌مند به فراگیری زبان فارسی بتوانند امکان تحصیل این زبان را در ایران داشته باشند. کامیار عبدی که مدتی در سال‌های ۸۳ تا ۸۵ مسوولیت موسسه ایران‌شناسی آمریکا در تهران را برعهده داشت در خصوص ارتباطات فرهنگی ایران و آمریکا در حوزه میراث فرهنگی می‌گوید: انگلستان، فرانسه، آلمان و… دارای موسسه ایران‌شناسی هستند و آمریکا نیز مانند کشورهای دیگر یک موسسه ایران‌شناسی دارد که این موسسه پس از انقلاب اسلامی در ایران فعالیتی نداشت. به گفته کامیار عبدی، پس از ریاست‌جمهوری خاتمی موسسه ایران‌شناسی آمریکا نیز با مستشار فرهنگی ایران در سازمان ملل وارد مذاکره شد تا اجازه تحصیل دانشجویان آمریکایی علاقه‌مند به زبان فارسی را از ایران بگیرد.
وی می‌گوید: در سال ۸۳ یک هیات باستان‌شناسی مشترک ایرانی و آمریکایی با همراهی خانم سوزان پولاک و همسرش راینهارد درنبک در فارس کاوش باستان‌شناسی انجام دادند که نخستین هیات مشترک باستان‌شناسی ایرانی و آمریکایی در سال‌های پس از انقلاب بود. وی با اشاره به اینکه باستان‌شناس‌ها اساس موسسه ایران‌شناسی آمریکا را گذاشته بودند، افزود: پس از انقلاب دیگر پای باستان‌شناس‌های آمریکایی از ایران بریده شد و کار موسسه نیز بیشتر به حوزه ادبیات و هنر معطوف شد. کامیار عبدی به سفر پیش روی رئیس سازمان میراث فرهنگی به نیویورک اشاره می‌کند و می‌گوید: می‌گویند آقای نجفی می‌خواهد دیداری با مسوولان موزه متروپولیتن به منظور گشودن فصل تازه‌ای از روابط با این موزه داشته باشد در حالی که باید بداند که نمایش آثار ایرانی در آمریکا با وجود قانونی که آن‌ها برای مصادره اموال و اشیای ایرانی دارند خطرناک است.
کامیار عبدی به حکمی اشاره می‌کند که یک دادگاه آمریکایی به منظور توقیف الواح گلی هخامنشی صادر کرده و می‌گوید: قانونی در آمریکا گذرانده شده است که به موجب آن اموال متعلق به ایران ضبط می‌شود و هر آنچه به مقصد آمریکا از سوی دولت ایران نیز ارسال شود توسط گمرک آمریکا توقیف می‌شود. بنابراین آقای نجفی باید مراقب باشند که مذاکرات با متروپولیتن مانند داستان گل‌نبشته‌های تخت جمشید نشود چون تا زمانی که موضوع گل‌نبشته‌ها تمام نشده باشد نمی‌توان اشیای ایران را به منظور بازدید به موزه‌های آمریکایی سپرد.
پیشنهاد نمایش ظروف نقره‌ای در ایران
عبدی با اشاره به برخورداری موزه متروپولیتن آمریکا از بزرگترین مجموعه ظروف نقره‌ای باستانی در جهان گفت: بهتر است از موزه متروپولیتن دعوت شود تا این ظروف را در ایران به نمایش بگذارد چون ایران قصد توقیف اموال و اشیای باستانی آمریکا را ندارد. کامیار عبدی همچنین به تلاش‌های موسسه شرق‌شناسی شیکاگو که الواح هخامنشی ایران را به امانت و با هدف مطالعه در اختیار دارد به منظور بازگرداندن گل‌نبشته‌ها به ایران اشاره کرد و گفت: گل‌نبشته‌هایی که به امانت در اختیار دانشگاه شیکاگو است اموال دولت ایران نیست که بتوان آن‌ها را توقیف کرد بلکه متعلق به ملت ایران است و نمی‌توان اموال ملت ایران را توقیف کرد. به گفته این باستان‌شناس تا زمانی که موضوع لایحه توقیف گل‌نبشته‌های تخت جمشید به عنوان اموال متعلق به ملت ایران در آمریکا حل نشود توافق بر سر هرگونه انتقال اشیای ایرانی برای نمایش در آمریکا اشتباه است. به گفته او، به دلیل حساسیت‌های ایجاد شده بر سر الواح هخامنشی در اختیار موسسه شرق‌شناسی شیکاگو، این دانشگاه توانسته است با برخورداری از بودجه کافی به مستندسازی الواح اقدام کند و متیو استلپر استاد دانشگاه شیکاگو و رئیس موسسه شرق‌شناسی شیکاگو که تنها عیلام‌شناس در آن موسسه است که توان خواندن خطوط عیلامی را دارد، بسیاری از گل‌نبشته‌ها را خوانده است و ریچارد هلک نیز با خواندن و اعراب‌گذاری خطوط عیلامی الواح هخامنشی اقدام به انتشار آن‌ها کرده است.
به گفته وی، اکنون تیمی در حال فعالیت هستند تا ثبت و ضبط الواح هخامنشی را به پایان ببرند تا در صورتی که به دلیل دعوای اخیر دادگاه آمریکا و موسسه شرق‌شناسی شیکاگو بر سر گل‌نبشته‌های تخت جمشید، الواح هخامنشی به عنوان یک فاجعه علمی و فرهنگی در جهان توقیف شوند، لااقل مستندسازی آن‌ها وجود داشته باشد و آن‌ها خوانده شده باشند. عبدی با اشاره به اینکه الواح تخت جمشید مانند یک کتابخانه هستند و وقتی همه آن‌ها خوانده شوند مشخص می‌شود چه اتفاقی در آن برهه تاریخی در ایران افتاده است، افزود: در صورتی که موسسه شرق‌شناسی و دانشگاه شیکاگو الواح هخامنشی متعلق به ملت ایران را به خونخواهی یک دختر اسرائیلی که به دلیل بمب‌گذاری حماس در اسرائیل کشته شده از دست بدهد حیثیت و اعتبار جهانی خود را در جهان از دست می‌دهد.
آغاز دوباره همکاری‌های علمی
در ارتباط با برنامه‌های محمدعلی نجفی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در نیویورک نیز سید محمد بهشتی مشاور ارشد وی دیروز به ایسنا گفت: محمدعلی نجفی در سفر به نیویورک می‌تواند زمینه همکاری‌های علمی را با مراکز علمی، پژوهشی و موزه‌های آمریکا ایجاد کند.
او همچنین به امضای تفاهمنامه‌ای میان ایران و موزه‌های «متروپولیتن» و «اسمیت سونیان» و دانشگاه مرکز شرق‌شناسی شیکاگو با هدف همکاری‌های علمی در سال‌های پیش از ۱۱سپتامبر اشاره کرد که پس از حادثه ۱۱ سپتامبر در آمریکا همه آن‌ها متوقف شدند. به گفته او اکنون و با سفر محمدعلی نجفی به آمریکا فرصتی پیش آمده است تا همکاری‌های علمی با مراکز علمی – پژوهشی، موزه‌ها و مراکز تحقیقاتی این کشور از سر گرفته شود. رئیس ایکوم ایران با تاکید بر اینکه ایران و آمریکا حرف‌های تازه‌ای در فعالیت‌های علمی دارند، افزود: اکنون زمان آن رسیده است تا فضا را از حالت گله‌گذاری خارج و به فضای همکاری‌های علمی تبدیل کنیم. ما درباره تعامل و همکاری با دانشگاه‌ها، خواسته‌های بزرگ‌تری از مراکز تحقیقاتی می‌توانیم داشته باشیم.
سید محمد بهشتی با تاکید بر لزوم برگرداندن حدود ۳۰۰ لوح هخامنشی از دانشگاه شیکاگو به ایران، گفت: در آن زمان، تفاهمنامه‌ای میان سازمان میراث فرهنگی و مرکز شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو با هدف انجام همکاری‌های علمی، مستندسازی و خواندن گل‌نبشته‌های هخامنشی امضا شد که متاسفانه با بروز مشکلاتی، مانند شکایت از ایران، ادامه کار‌ها متوقف شد.
مشاور ارشد رئیس سازمان میراث فرهنگی با تاکید بر متفاوت بودن نوع دیدگاه دانشگاه شیکاگو به عنوان یک مرکز علمی، با فضاسازی‌های ایجاد شده در آمریکا نسبت به الواح هخامنشی ایران، گفت: مصادره کردن الواح، برای حیثیت این مرکز علمی بسیار بد است، چون باعث می‌شود هیچ مرکز علمی – پژوهشی دیگری در دنیا با این مرکز همکاری نداشته باشد. بر اساس گزارش‌ها قرار است محمدعلی نجفی در سفر به نیویورک به همراه رئیس‌جمهور در دیدار با مسوولان دانشگاه شیکاگو در خصوص وضعیت ۳۰ هزار لوح هخامنشی امانت داده شده به آن دانشگاه با آن‌ها گفت‌وگو کند.
نظر شما :