کودتای ۲۸ مرداد؛ اسناد در لاهه، پیگیری در بهارستان
۶ شهریور ۱۳۹۲
تاریخ ایرانی: کلیات طرح پیگیری حقوقی- سیاسی نقش دولت‌های آمریکا و انگلیس در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت مصدق به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید. این طرح که دو فوریت آن روز گذشته تصوب شده بود، امروز (چهارشنبه، ۶ شهریور) در صحن علنی پارلمان به تضارب آرا گذارده شد و نمایندگان موافق و مخالف و همچنین معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه به نمایندگی از دولت، به بیان دیدگاه‌های خود دربارۀ آن پرداختند.
باید با زبان زور با آمریکا سخن گفت
در این جلسه مهدی کوچک‌زاده، نماینده تهران در مخالفت با کلیات طرح پیگیری حقوقی کودتای ۲۸ مرداد گفت: «پیگیری حقوقی کودتای آمریکایی‌ها اقدامی بی‌نتیجه است.» او با بیان اینکه «نمایندگان مجلس و طراحان طرح پیگیری حقوقی- سیاسی کودتای ۲۸ مرداد از عزیزان دلسوز هستند»، افزود: «سؤال این است که چطور می‌شود بعد از روی کار آمدن برخی از سیاستمداران چنین طرحی از مجلس سر در می‌آورد تا کودتایی که ۶۰ سال پیش رخ داده از طریق دادگاه پیگیری شود.» نمایندۀ تهران گفت: «کجای دنیا قبول می‌کند که بر اساس فطرت انسانی وقتی به فرزندی در مقابل مادرش تعرض می‌شود، مادر حق دفاع از خود نداشته باشد و به دادگاه شکایت کند.»
کوچک‌زاده با بیان اینکه «بررسی حقوقی و سیاسی کودتای ۲۸ مرداد راهکار اعتدالی است و نتیجه‌ای نخواهد داشت»، تاکید کرد: «آمریکا جز زبان زور، زبان دیگری را نمی‌فهمد و باید با آمریکا با چنین زبانی سخن گفت.»
شروعی مبارک برای دفاع از حقوق ملت ایران
عبدالوحید فیاضی، نماینده مردم نور و محمودآباد اما پیگیری حقوقی کودتای ۲۸ مرداد را شروع مبارکی برای دفاع منطقی و قانونی از حقوق ملت ایران در مقابل نظام سلطه دانست. فیاضی که امروز در موافقت با طرح پیگیری کودتای ۲۸ مرداد سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: «متاسفانه ما برای دفاع از حقوق خود در مقابل آمریکا حرکتی انجام ندادیم و لازم است اقدامات مناسب حقوقی در این باره صورت بگیرد.»
به گزارش فارس، او با بیان اینکه درباره دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد اسناد زیادی وجود دارد، تصریح کرد: «ما باید حرف‌مان را در قالب مسائل حقوقی و سیاسی مطرح کنیم و به لحاظ قانونی خسارات وارده به ملت ایران را در مجامع بین‌المللی پیگیری کنیم چرا که این حق ملت ایران است.»
فیاضی همچنین به حمایت آمریکا از صدام و بمباران شیمیایی ایران در دوران دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: «ما چرا نباید از حقوق خود در دفاع مقدس دفاع کنیم؟ این حق ما بود اما این کار را نکردیم.»
باید دشمن را محاکمه کنیم
سید ناصر سودانی، نماینده مردم اهواز از دیگر موافقان طرح هم گفت: «آمریکا امروز مانند یک گاو وحشی به هر کجا که بخواهد می‌رود و در هر اموری که دوست دارد، دخالت می‌کند.» او با بیان اینکه «طرح پیگیری حقوقی - سیاسی کودتای ۲۸ مرداد برای روشن شدن تکلیف دخالت‌های خارجی در امور داخلی ایران صورت می‌گیرد»، خطاب به غربی‌ها گفت: «چرا زمانی که مردم می‌خواهند سرنوشت خود را تعیین کنند شما در آن دخالت کرده و اجازه انجام این اقدام را نمی‌دهید؟» سودانی تاکید کرد: «باید در این زمینه گام‌های محکمی برداریم تا دشمن سرسخت خود را پای محاکمه بکشانیم تا دیگر آن‌ها جرات انجام چنین اقداماتی را به خود ندهند.»
دربارۀ کودتا تحقیق علمی صورت گیرد
جواد هروی نماینده مردم قائنات از دیگر نمایندگانی بود که در جلسۀ امروز به بیان دیدگاه‌های خود پرداخت. او که در مخالفت با کلیات طرح پیگیری حقوقی- سیاسی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پشت تریبون آمده بود، گفت: «من نگاه مخالفان در لزوم مقابله با نظام سلطه به خصوص آمریکا و انگلیس و پیگیری حقوقمان را می‌پذیرم.» او افزود: «دلیل مخالفت من با کلیات این طرح این است که اعتقاد دارم که نباید بدون اطلاعات و مدارک لازم این اقدام را دنبال کنیم.»
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه تاکنون تحقیق جامع سیاسی در رابطه با کودتای ۲۸ مرداد انجام نداده‌ایم، تصریح کرد: «وقتی این اقدام صورت نگرفته است، چگونه می‌توان این مساله را از لحاظ حقوقی و سیاسی پیگیری کرد.»
هروی انجام اقدامات علمی و تحقیقی مناسب را لازمه پیگیری حقوقی و سیاسی کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ دانست و افزود: «اگر این تحقیق علمی صورت گیرد، می‌توان مسئله را از طریق حقوقی و سیاسی پیگیری کرد.»
دولت با کلیات طرح موافق است
حسن قشقاوی معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه هم در این جلسه طی سخنانی به عنوان نماینده دولت، گفت: «دولت در کلیات با طرح ارائه شده مخالفتی ندارد، دیدگاه‌هایی در جزئیات این طرح داشتیم که در جلسه روز گذشته کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مطرح کردیم که بخشی از این دیدگاه‌ها لحاظ شد.»
وی افزود: «پیش از این هم برخی مقامات آمریکایی درباره کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ در ایران اعترافاتی داشتند. طبق قانون آمریکا، هر ۳۰ سال اسناد سازمان سیا منتشر می‌شود، به همین دلیل اسناد جدید درباره دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد اخیرا منتشر شده است، باید بگویم چه افرادی که با ذهن حقوقی و قانونی معتقدند اقدامی که اخیرا آمریکا انجام داده در راستای اجرای قانون مصوب این کشور بوده و چه بعضی از کارشناسان سیاسی که ارزش‌گذاری سیاسی می‌کنند و مقطع زمانی را در نظر می‌گیرند، در هر صورت این کار انجام شده است.»
به گزارش فارس، معاون کنسولی و پارلمانی وزارت امور خارجه در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: «این افشای اسناد سازمان سیا را چه اجرای قانون بدانیم چه یک کار سیاسی، واقعیت این است که این کار و اعتراف رسما صورت گرفته است، طبیعی است که حوادث بعد مانند جریان کاپیتو‌لاسیون و تحقیر ملت ایران که نشان از نشاندن دیکتاتور بر سر قدرت بوده است، موضوع شهادت ۱۵ خرداد سال ۴۲، شهادت صدها زندانی سیاسی از طیف‌های مختلف در زمان شاه، برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی، همه و همه فرزند و نتیجه دخالت در کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ است که علی‌رغم ادعای دموکراسی‌خواهی شاهدیم که چگونه این دیکتاتوری مورد توجه قرار می‌گیرد.»
قشقاوی با اشاره به پیگیری‌های وزارت خارجه برای احقاق حقوق مردم ایران در رابطه با کودتای ۲۸ مرداد گفت: «وزارت خارجه بر اساس قانون سال ۷۸ مصوب مجلس ششم در زمان دولت وقت، وکیل دعاوی گرفت و مستندات کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ با اخذ وکلای معتبر در دادگاه بین‌المللی لاهه انجام شد.»
او با بیان اینکه هیچگاه دستگاه دیپلماسی وظیفه ذاتی خودش را فراموش نکرده است، تاکید کرد: «این مستندات هم‌اکنون در دادگاه داوری لاهه موجود است ولی چه کنیم که همیشه حقوق بین‌الملل قربانی زور بین‌المللی است و شما نمی‌توانید حقوق بین‌الملل را در مقابل زورمداران بین‌المللی به نتیجه برسانید وگرنه اینگونه نبوده است که وزارت امور خارجه در این زمینه کوتاهی کرده باشد، در سایر موضوعات هم این کار انجام شده است.»
سرانجام پس از بحث و گفت‌وگوی فراوان، نمایندگان مجلس از مجموع ۱۹۶ رای ماخوذه، با ۱۶۷ رای موافق، ۵ رای مخالف و ۷ رای ممتنع، کلیات طرح پیگیری حقوقی- سیاسی نقش و دخالت آمریکا و انگلیس در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ علیه دولت ملی ایران را تصویب کردند.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
مجلس: آمریکا خسارت کودتای ۲۸ مرداد را بپردازد
۵ شهریور ۱۳۹۲
تاریخ ایرانی: در پی افشای اسناد دخالت سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که به سرنگونی دولت دکتر محمد مصدق انجامید، نمایندگان مجلس شورای اسلامی خواستار پیگرد حقوقی- سیاسی این موضوع توسط دستگاه دیپلماسی شدند.
دوشنبۀ گذشته همزمان با شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد بود که آرشیو امنیت ملی ایالات متحده مجموعه‌ای از اسناد سازمان اطلاعاتی آمریکا را منتشر کرد که نشان می‌داد این کشور در جریان کودتای سال ۳۲ به قصد سرنگونی محمد مصدق، نخست‌وزیر منتخب دموکراتیک، نقش کلیدی ایفا کرده است.
همین موضوع کافی بود که به فاصلۀ یک هفته، گروهی از نمایندگان مجلس ایران طرحی حقوقی- سیاسی به قید دو فوریت تهیه کنند تا بر اساس آن زمینه اقدامات لازم بین‌المللی برای اخذ خسارت احتمالی از آمریکا در سطح بین‌المللی فراهم شود.
به گزارش خبرگزاری مهر، متن این طرح که به امضای ۷۸ نماینده مجلس رسیده، بدین شرح است:
ماده ۱- با توجه به افشا و اعلام اسناد رسمی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا پس از ۶۰ سال در طراحی و اجرای کودتای ۲۸ مرداد علیه حکومت ملی دکتر مصدق نقش دولت‌های آمریکا و انگلیس قطعی است.
۲-۱- بر اثر این کودتا برای ۲۵ سال ملت ایران گرفتار دیکتاتوری و وابستگی خطرناکی شد که خسارات مادی و معنوی به کشور وارد گردید. مجلس شورای اسلامی این گونه اقدامات را دخالت غیرقانونی در امور داخلی و منافع ملی و استقلال و آزادی مردم ایران می‌داند لذا دولت جمهوری اسلامی ایران را موظف می‌نماید:
الف- با تشکیل کمیته‌ای حداکثر ظرف مدت ۶ ماه برآورد اولیه از خسارات مادی و معنوی وارده به ملت ایران در اثر کودتای ۲۸ مرداد را تهیه و به مجلس گزارش نماید.
ب- این کمیته موظف است راهکارهای پیگیری خسارت‌های مادی و معنوی را به مجلس ارائه دهد.
۳-۱- اعضای کمیته پیگیری جبران خسارت کودتای ۲۸ مرداد عبارتند از:
وزیر امور خارجه (رئیس کمیته)
نماینده رئیس قوه قضائیه
وزیر اطلاعات
فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
وزیر امور اقتصادی و دارایی
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی
ماده ۲- کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بررسی‌های لازم در مورد چگونگی دخالت سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (CIA) و سازمان [اطلاعات] انگلیس (MI6) در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سایر اقدامات تروریستی و تخریبی علیه ملت ایران را تهیه و به مجلس گزارش نماید تا تصمیم لازم برای قرار دادن این سازمان‌ها در لیست سازمان‌های تروریستی اتخاذ شود.
اخذ خسارت و تنبیه آمریکا حق مردم ایران است
در جلسۀ امروز مجلس، منصور حقیقت‌پور از طراحان این طرح با اشاره به نقش آمریکا در جهان گفت: «آمریکا در جهان اقدامات بسیاری انجام داده که حتی در مورد ایران نیز اقدامات سیاسی و اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده که باعث خسارات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شده که کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ نمونه آن است.» او تصریح کرد: «اکنون دستگاه اطلاعاتی آمریکا اذعان داشته که در داخل ایران برای براندازی حکومت ایران اقداماتی انجام داده و ما شاهد تحمیل یک دیکتاتوری و استبداد به ایران بودیم.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: «طراحان این طرح معتقد هستند که این حق مردم ایران است که خواستار پیگیری حقوقی و سیاسی خود برای اخذ خسارت‌ها شده و تنبیه آمریکا را در دستور کار خود قرار دهند.»
حقیقت‌پور با بیان اینکه با تصویب این طرح دو فوریتی، فضا برای پیگیری جدی حقوق مردم فراهم می‌شود، گفت: «پیشنهاد می‌شود هیاتی به ریاست دستگاه دیپلماسی و با همکاری سایر دستگاه‌ها تشکیل شده و میزان خسارت‌ها را که در غائله ۲۸ مرداد به مملکت وارد شد، احصاء کنند.» او با تاکید بر اینکه پیگیری این موضوع از جنبه‌های مادی و معنوی در سطح بین‌المللی باید انجام شود، ابراز امیدواری کرد که این طرح در مجلس به تصویب برسد تا بتوانیم حقوق مردم را در سطح بین‌المللی پیگیری کنیم.
به گزارش ایسنا، محمدحسین میرمحمدی نماینده مردم گلپایگان که در مخالفت با دو فوریت این طرح صحبت می‌کرد، گفت: «در شرایط فعلی به نظر نمی‌رسد که دو فوریت آن ضرورتی داشته باشد و ما می‌توانیم این طرح را در قالب یک فوریت به تصویب رسانده و حقوق مردم را به این طریق پیگیری کنیم.»
تا حدودی دیر است اما چه فرصتی از این بهتر؟
همچنین حجت‌الاسلام غضنفرآبادی نماینده مردم بم در مجلس هم در موافقت با طرح دو فوریتی پیگیری حقوقی- سیاسی کودتای ۲۸ مرداد، گفت: «آمریکا و هم‌پیمانان آن نسبت به ملت ایران ستم‌هایی روا داشتند که خسارت‌های مادی و معنوی زیادی وارد شده است و متاسفانه ما نتوانستیم از طریق سازمان‌های بین‌المللی به خواست خود برسیم زیرا این سازمان‌های بین‌المللی ابزاری در دست آمریکا بودند.»
او با اشاره به جنایت‌های بی‌شماری که توسط آمریکا و هم‌پیمانان آن صورت گرفته و می‌گیرد، گفت: «چه آن زمان که هواپیمای مسافربری ایران را منفجر کرده و ملت بی‌گناه را به شهادت رساندند و چه در زمانی که سلاح در اختیار صدام قرار داده تا جنگ ایران و عراق آغاز شود، خسارت‌هایی از این دست به گونه‌ای است که ما باید حقوق خود را در سطح بین‌المللی پیگیری کنیم.»
عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با اشاره به افشای اسنادی که اخیرا توسط آمریکا و انگلیس منتشر شده است، گفت: «خود این‌ها اذعان کردند که در کودتای ۲۸ مرداد دخالت داشتند البته ملت ایران زمانی هم که خواسته حقوق حقه خود را پیگیری کند باز هم آن‌ها مخالفت کرده و جنگ تحمیلی را به راه انداختند. بهترین افراد را ترور کردند تا انقلاب ما به سرانجام نرسد اما به خواست خداوند این انقلاب پیروز شد.»
غضنفرآبادی افزود: «اگر اکنون نیز این طرح مطرح شده معتقدم تا حدودی دیر است و ما زودتر از این‌ها باید این کار را انجام می‌دادیم اما به هر حال تصویب این طرح فرصتی برای مجلس و نمایندگان است و چه فرصتی بهتر از این که اسناد و مدارک جاسوسی آمریکا و انگلیس توسط خود آن‌ها افشا شده و خودشان اعتراف کردند.»
باید برای آمریکا پرونده‌سازی کنیم
بر اساس این گزارش، احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در مخالفت با دو فوریت این طرح گفت: «همان‌طور که می‌دانیم نهاد امنیت ملی آمریکا هر ۳۰ یا ۴۰ سال دست به افشاگری می‌زند و این مساله تازه‌ای نیست و همه دنیا می‌دانند که آمریکا و هم‌پیمانان آن جنایتکار هستند.»
وی با طرح این پرسش که چرا اصرار داریم دو فوریت آن به تصویب برسد؟ گفت: «اگر بخواهیم دو فوریت این موضوع را پیگیری کنیم باید در نظر داشته باشیم که علاوه بر کودتای ۲۸ مرداد، اتفاق طبس، جنگ تحمیلی و... موضوعاتی هستند که آن‌ها نیز قابلیت پیگیری را دارند اما چرا در شرایط فعلی وزارت خارجه خود را مجبور کنیم که پرونده درست کرده و پیگیری کند.»
بخشایش با تاکید بر اینکه جنایت آمریکا اظهر من الشمس است، گفت: «مجلس باید اهرم در اختیار دولت قرار دهد تا دولت بتواند چانه‌زنی کند. البته طی ماه‌های اخیر دولت آمریکا به اندازه کافی بهانه در اختیار دولتمان قرار داده که بتوانیم موضوعات این‌چنینی را پیگیری کنیم.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: «اکنون نیز باید اجازه دهیم اعتراف‌های آمریکا و انگلیس ادامه یابد زیرا با این کار ما آن‌ها دیرتر اعتراف می‌کنند و ما باید همانند خود آن‌ها برایشان پرونده درست کنیم چرا که هر فاجعه‌ای که در لبنان اتفاق می‌افتد، علیه ما پرونده‌سازی می‌کنند.»
آمریکایی‌ها سند دروغگویی خود را امضا کردند
علیرضا محجوب نماینده مردم تهران نیز در موافقت با دو فوریت این طرح، گفت: «آنچه اکنون افشا شده از نظر مردم ایران روشن است و همگان می‌دانیم که کودتای ۲۸ مرداد با حمایت آمریکا صورت گرفت اما این آمریکایی‌ها بودند که زیر بار نمی‌رفتند لذا در شرایط فعلی با افشای این اسناد، سند دروغگویی خود را امضا کردند.» وی افزود: «این اسناد نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها با چه شیوه و با تکیه بر چه کسانی در ایران کودتا کردند.»
پس از اظهارات مخالفان و موافقان دو فوریت پیگیری حقوقی - سیاسی کودتای ۲۸ مرداد ۳۲، از مجموع ۲۰۰ رای ماخوذه، نمایندگان مجلس با ۱۷۳ رای موافق، در برابر ۱۶ رای مخالف و ۱۱ رای ممتنع آن را تصویب کردند.
در پی موافقت مجلس با دو فوریت این طرح، علی لاریجانی که ریاست جلسه علنی را بر عهده داشت از کمیسیون امنیت ملی خواست در جلسۀ امروز (سه‌شنبه) خود به این موضوع رسیدگی کند تا فردا نمایندگان در جلسه علنی مجلس به بررسی آن بپردازند.
در همین باره بخوانید:
انتشار اسناد سیا درباره کودتای ۲۸ مرداد
اطلاعات و اعترافات؛ حقایقی از کودتای سیا علیه مصدق
نظر شما :