چه کسی آخرین نطق شاه را نوشت؟

۱۷ بهمن ۱۳۸۹ | ۱۷:۴۱ کد : ۳۲۵ از دیگر رسانه‌ها
عبدالرضا قطبی، فرزند محمدعلی و لوئیز قطبی و پسر دایی فرح دیبا (همسر شاه مخلوع) در ۱۳۱۸ در تهران متولد شد. دوران کودکی او مصادف با مرگ شوهرعمه‏اش سهراب دیبا شد و فریده دیبا به همراه تنها فرزند خود فرح که تنها یک سال از رضا قطبی بزرگتر بود در خانه برادرش مقیم شد.رضا و فرح در کنار یکدیگر بزرگ شدند و سعی بر آن بود تا سطوح مدارس تحصیلی آنها با هم یکی باشد. رضا قطبی پس از دریافت مدرک دیپلم برای ادامه تحصیل راهی فرانسه شد. زمانی به ایران بازگشت که دخترعمه‏اش فرح دیبا به عقد شاه درآمده و درباری کوچک برای خود ترتیب داده بود. فرح موفق شد وضعیت شغلی دایی خود محمدعلی قطبی را ارتقاء بخشد و برای پسردایی خود نیز همین اقدام را کرد. رضا قطبی مدتی در دانشگاه آریامهر (صنعتی شریف فعلی) به تدریس ریاضیات مشغول شد و آنگاه به وزارت اطلاعات راه یافت و طرحی برای تأسیس یک تلویزیون ملی ارائه داد. او از مشاوران فرهنگی فرح بود و پس از تأسیس تلویزیون ملی، به مدیرکلی این نهاد منصوب شد. در اواخر سال ۱۳۴۵ فرح پهلوی که زمام فرهنگ دوستی را در دوره پهلوی دوم برعهده داشت، تصمیم به تأسیس سازمان جشن هنر شیراز گرفت، پس از تصویب طرح وی در سال ۱۳۴۶، رضا قطبی را به مدیرعاملی این سازمان منصوب کرد. این سازمان ، با عملکرد ضد دینی خود، یکی از جرقه های اصلی منجر به شعله ور شدن انقلاب اسلامی را زد.

 

این رضا قطبی بود که به همراه شجاع‏الدین شفا مشاور فرهنگی شاه طرح تغییر تقویم کشور را به تقویم شاهنشاهی ارائه کرد. همچنین خطابه آخرین ِ شاه که از تلویزیون ملی پخش شد و در آن شاه اعلام کرد « من صدای انقلاب شما را شنیدم» نوشته کسی نبود جز رضا قطبی. متن نطق مذکور که بسیار عجیب و نامتعادل و عجولانه تهیه شده بود با دست خط شخص رضا قطبی به تلویزیون فرستاده شد و در اختیار شاه قرار گرفت. شاه که تا لحظه آخر از فحوای این خطابه آگاهی نداشت وقتی آن را مطالعه کرد عدم رضایتشد را اعلام کرد ولی قطبی و دکتر سیدحسین نصر او را چنین توجیه کردند که «حرف های اعلیحضرت باید شبیه حرف های مردم باشد» و این چنین شاه راضی شد. گرچه هیچ گاه قطبی را به خاطر این موضوع نبخشید و همیشه از این نطق به عنوان « نطق کذایی» یاد می‏کرد.به هر جهت این پیام نقطه عطفی به حساب می‌آید که دوست و دشمن شاه را متحیر کرد. تصویر متن این پیام را به خط عبدالرضا قطبی که حاوی خط‌ ‌خوردگیهای عجولانه و اصلاحات متعدد است در قسمت «عکس های مرتبط» ضمیمه شده است.*(۱)

 

آن چه خواهید خواند یادداشت یکی از نزدیکان قطبی، در دفتر مدیرعامل سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران است که برای او ارسال نموده و در آن ، نسبت به این عمل قطبی (ارسال متن خطابه با دستخط خودش) اظهار تعجب و حتی اعلام خطر می‌کند. تصویر اصل این یادداشت نیز در قسمت «عکس های مرتبط» ضمیمه شده است.

 

[سربرگ رادیو تلویزیون ملی ایران]

[مدیر عامل]

 

رضاجون، به هیچ‌وجه صلاح نیست کسی بفهمد یا حتی احتمال بدهد که تو نطق را نوشته‌ای. کم کسانی نیستند که از شاه تنفر دارند و به هر قیمتی مایلند از بین برود و اشتباهات خود را تکرار کرده و منفور همه شود. اگر بدانند تو این کلمات را نوشته‌ای به خصوص از آنجا که بسیار مؤثر و دلنشین بود، تصور خواهند کرد که تو مغز متفکر ایشان هستی و در نتیجه TARGET [هدف] خواهی شد.

صحیح نبود که دستخط خود را به TV بدهی؛ بالأخره خواهند فهمید یا مگر آنکه آن قدر از زندگی دلزده شده و کماکان آرزوی همیشگی خود را برای فدا شدن در راه وطن داشته باشی که خود را اینچنین در خطر بیندازی.

 

 

پی‌نوشت:

 

*(۱)- متن کامل آخرین نطق محمد رضا شاه پهلوی که توسط عبدالرضا قطبی نوشته شد و در ساعت ده صبح شانزدهم آبان ۱۳۵۷(مصادف با محرم الحرام)، شاه آن را در برابر دوربین تلویزیون قرائت کرد به این شرح است:

"ملت عزیز ایران در فضای باز سیاسی که از ۲ سال پیش به تدریج ایجاد می شد شما ملت ایران علیه ظلم و فساد به پا خاستید. انقلاب ملت ایران نمی تواند مورد تأیید من بعنوان پادشاه ایران و به عنوان یک فرد ایرانی نباشد... بار دیگر در بر ابر ملت ایران سوگند خود را تکرار میکنم و "متعهد " میشوم که خطاهای گذشته و بی قانونی و ظلم و فساد دیگر تکرار نشده بلکه خطاها از هر جهت جبران نیز گردد "متعهد " میشوم که پس از برقراری نظم و آرامش در اسرع وقت یک دولت ملی برای برقراری آزادی های اساسی و اجرای انتخابات آزاد تعیین شود تا قانون اساسی که خون بهای انقلاب مشروطیت است بصورت کامل بمرحله اجرا در آید. من نیز پیام انقلاب شما ملت ایران را شنیدم. من حافظ سلطنت مشروطه که موهبتی است الهی که از طرف ملت به پادشاه تفویض شده است هستم و آنچه را که شما برای بدست آوردنش قربانی داده اید تضمین می کنم. تضمین می کنم که حکومت ایران در آینده بر اساس قانون اساسی، عدالت اجتماعی و اراده ملی بدور ار استبداد و ظلم و فساد خواهد بود... من از شما "پدران و مادران " ایرانی که مانند من نگران آینده ایران و فرزندان خود هستید میخواهم که با راهنمایی آنان مانع شوید تا از راه شور و احساسات در آشوب و اغتشاش شرکت کنند و بخود و میهنشان لطمه وارد سازند. من از شما جوانان و نوجوانان که آینده ایران متعلق به شماست می خواهم تا میهنمان را به خون و آتش نکشید و به امروز خود و فردای ایران ضرر نزنید... من از همه شما هموطنان عزیزم می خواهم تا به ایران فکر کنید. همه به ایران فکر می کنیم. در این لحظات تاریخی بگذارید همه به ایران فکر کنیم... امیدوارم در روزهای خطیری که در پیش داریم خداوند متعال ما را مورد عنایت و لطف خود قرار داده و همواره موید و حافظ ملک و ملت ایران باشد. انشاءالله تعالی. "

 

 

منبع: فارس


 

کلید واژه ها: قطبی محمدرضا شاه فرح پهلوی


نظر شما :