خاطرات عزت‌الله انتظامی از لهستانی‌ها در ایران
سینایی: نه مادرم لهستانی است، نه همسرم
به گزارش خبرگزاری ایسنا، در بخش دیگری از این مراسم، خسرو سینایی از ساخت فیلم بلند سینمایی خود («قطار زمستانی») با بازی عزت‌الله انتظامی به عنوان نقش اول خبر داد که به مهاجران لهستانی میپردازد و ماجرای آن در ایران و لهستان میگذرد.
این کارگردان سپس به فیلم مستند خود با عنوان «مرثیهٔ گمشده» اشاره کرد و دربارهٔ چگونگی ساخت این فیلم، گفت: اگر از خود بپرسم چرا من امروز اینجا ایستادهام، باید بگویم فقط سرنوشت بوده که مرا به اینجا آورده و سرنوشت بوده که مرا از سال ۱۳۴۹ تا امروز دنبال کرده است. نمیدانم سرنوشت مرا دنبال کرده است یا من به دنبال آن بودهام، ولی به هر حال، من از سال ۱۳۴۹ درگیر مسألهٔ لهستان و ایران شدم.
او ادامه داد: آن‌قدر درگیر شدم که بعضیها فکر میکنند مادرم لهستانی است، بعضی دیگر فکر میکنند همسرم لهستانی است، نه هیچ کدام لهستانی نیستند، من فقط این افتخار را دارم که با فرهنگ لهستان در مقطعی از تاریخ لهستان و ایران آشنا شدم. سال ۱۳۴۹ با درگذشت پدر یکی از دوستانم که مسیحی بود، برای مراسم خاکسپاری و ادای احترام به گورستان دولاب تهران رفتم. بعد از اتمام مراسم، در گورستان که قدم میزدم، ناگهان دیدم تعداد بیشماری سنگهای یکسان ردیف شدهاند. واقعاً بیشمار بود و آنچه به نظر من عجیب آمد، سنگهایی بود که کنار هم قرار داشت، از پیرمرد ۸۰ ساله تا کودک دو ساله. برای من خیلی عجیب بود که چطور می‌شود بچهٔ دو ساله و شش ساله و پیرمرد و پیرزن در کنار هم قرار بگیرند، شروع به تحقیق کردم و از آنجا سرنوشت من به این داستان گره خورد.
سینایی همچنین ماجرای بیرون رانده شدن لهستانی‌ها از کشورشان و انتقال آوارگان لهستانی به ایران را بازگو کرد. سپس بخش کوتاهی از فیلم مستند خسرو سینایی به نمایش درآمد.
ورود ادبیات فارسی به اروپا از طریق لهستان
در بخش دیگری از این مراسم، علی دهباشی، سردبیر مجلهٔ «بخارا»، با اشاره به روابط طولانی و مناسبات فرهنگی میان ایران و لهستان، گفت: در میان کشورهای اروپایی، لهستان از نظر تاریخی نخستین مملکتی بود که در آن «ایران‌شناسی» به مفهوم واقعی آغاز شد.
او سپس با اشاره به ترجمهٔ «گلستان» سعدی در آغاز قرن ۱۷ میلادی به زبان لهستانی، گفت: این نخستین ترجمه از یک اثر فارسی به یک زبان اروپایی بود و بدین طریق ادبیات فارسی به اروپا وارد شد. غزل‌های حافظ هم از طریق لهستان به دیگر کشورهای اروپایی راه یافت.
نام ایران در لهستان به نیکی یاد می‌شود
در ادامهٔ این مراسم، یولیوش گویوو، سفیر لهستان در تهران، گفت: وظیفهٔ سفیران فقط ارتقای مسائل فرهنگی کشورشان نیست، بلکه یکی از وظایف آنان این است که نگاهبان روابط حسنه بین دو کشور باشند. وظیفهٔ من برای آنکه نگاهبان روابط میان ایران و لهستان باشم، به هیچ وجه سخت نیست؛ زیرا ما همیشه روابط نزدیکی با یکدیگر داشتهایم و این دو کشور با وجود بُعد مکانی، به‌راحتی یکدیگر را می‌فهمند.
او افزود: ما از نظر روحی و روانی به بسیاری از حوادث و مسائل نگرشی مشابه داریم. پیشینهٔ روابط ما به بیش از ۵۰۰ سال میرسد و حوادث سالهای اخیر نشان داده که این روابط ۵۰۰ ساله بسیار مهم بوده است. نام ایران در لهستان فقط به نیکی یاد می‌شود، نام لهستان نیز در ایران. هر جا که من میروم و با ایرانیان حرف میزنم، همیشه یک تبسم بزرگ نصیبم می‌شود.
کتابی دربارهٔ تاریخ و فرهنگ لهستان
در این مراسم، منصور ثروت نیز از آمادهٔ چاپ شدن کتابش پس از سال‌ها خبر داد و گفت: این کتاب از تاریخ و فرهنگ لهستان حکایت میکند.
گورچاک؛ نویسنده‌ای که حافظ حقوق کودک بود
در بخش دیگری از این مراسم، ساناز اعتمادی دربارهٔ یانوش گورچاک، گفت: گورچاک را به‌عنوان یک پزشک متخصص اطفال، معلم، نویسندهٔ کودک، انسانی بشردوست و حافظ حقوق کودک می‌توان نام برد. او در حوزهٔ ادبیات کودکان و نوجوانان کتاب‌های متعددی نوشته که اغلب آن‌ها مبنی بر نگاه انسان‌گرایانه به کودک است.
او افزود: گورچاک کتاب‌های بسیاری را برای کودکان به رشتهٔ تحریر در آورد؛ یکی از معروف‌ترین آن‌ها «هنس کوچولو»، تنها کتاب او که به زبان فارسی نیز ترجمه شده است، نمونهٔ بارزی از این گفتار است. او در این کتاب دنیا را از دیدگاه یک کودک در قالب داستانی ساده به تصویر می‌کشد.
اعتمادی ادامه داد: در حوزهٔ آموزش نیز گورچاک به عنوان یک صاحب‌نظر و معلم فعال کتاب‌های متعددی نوشته است. در این کتاب‌ها تجربهٔ سال‌ها کار مستقیم او با کودکانی است که در شرایط متفاوت و بخصوص دوران سخت جنگ جهانی و قحطی و محرومیت زندگی می‌کردند.
تجلیل از زنی لهستانی که در ایران ماند
در این مراسم از هلن استلماخ، یکی از بازماندگان آوارگان لهستانی که با مادرش در ایران ماند، ازدواج کرد و صاحب فرزند شد، تجلیل شد و هدیهای توسط مؤسسهٔ فرهنگی هنری ملت به او تقدیم شد.
در پایان این مراسم نیز کمال گلستانی به نمایندگی از بازرگانی گلستانی قلمی مزین به تصویر عزت‌الله انتظامی به او اهدا کرد.
«شب ایران و لهستان» صد و هفدهمین شب از سری شب‌های مجلهٔ «بخارا» بود که با همکاری سفارت لهستان در تهران، مؤسسهٔ فرهنگی هنری ملت، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، گنجینهٔ پژوهشی ایرج افشار و انجمن دوستی ایران و لهستان در محل ساختمان کانون زبان پارسی برگزار شد.
نظر شما :