نراقی اهل گفت‌وگو بود- علی دهباشی

در این روز‌ها، بسیاری این مطالب را به شکل‌های گوناگون و با تعابیر متفاوت و یا گاهی با خاطراتی که داشته‌اند درباره او نقل کرده‌اند. نراقی از بیماری و زندگی‌ای که نیازمند مراقبت بود و‌ این که کسی دست او را بگیرد خسته شده بود، مردی که همیشه یک تنه با شتاب در خیابان راه می‌رفت، اینک می‌بایست به آهستگی و با عصا راه رود و این‌ها او را خسته کرده بود.

نراقی هیچ وقت صبر نمی‌کرد او را برای کاری دعوت کنند، این تشریفات و ملاحظات را نداشت. همیشه پیشگام بود، اگر خبردار می‌شد در جایی قرار است کاری برای ایران یا فرهنگ ایران انجام شود منتظر دعوت نمی‌ماند، راه می‌افتاد و می‌رفت و سهمی برای کار کردن برای خود قائل می‌شد. با توجه به سیره و سلوکی که داشت و مجموعه آن چه که در این چند روز پس از مرگ او نوشته شد انصافا بیشتر فقدان او احساس می‌شود. به هر حال ما به نراقی‌های بسیاری احتیاج داشتیم و داریم، زیرا او هیچ وقت این ملاحظات منزه‌طلبانه را که بسیاری از روشنفکران دارند، نداشت، آن قدر به کار و راه خود اعتقاد داشت که هیچ باکی نداشت از اینکه او را عامل «رژیم پهلوی» یا عامل «جمهوری اسلامی» قلمداد کنند. آن قدر به هدف خود اعتقاد داشت و راهش را می‌شناخت که بی‌محابا به دنبال کار مورد نظرش می‌رفت و بعد‌ها معلوم می‌شد آنچه که او انجام داده برای ایران بوده است و برای ایران کار کردن فرا‌تر از این منزه‌طلبی‌ها به حساب می‌آمد.

روحیه دیگری از او می‌توان بر شمرد که تقریبا کمیاب و بسیار نایاب است، و این بود که او اهل تعامل با جوانان و نشست و برخاست با آن‌ها بود. بسیاری این ادعا را دارند و بسیاری وانمود می‌کنند که اینگونه‌اند اما هیچ کس را جز نراقی ندیدم که به صورت حقیقی و واقعی با جوانان نشست و برخاست داشته باشد و اهل بحث و تحمل آرای جوانان در تند‌ترین و عصبی‌ترین حالات باشد، این را بار‌ها و بار‌ها دیده‌ام و بی‌خود نبود که سال‌ها در سازمان یونسکو، ریاست بخش جوانان را برعهده داشت.

مفهوم «منافع ملی» مفهومی بسیار گسترده در نزد نراقی بود، مفهومی که کمتر میان رجال سیاسی و روشنفکران ما شناخته شده است. مفهومی که او از منافع ملی داشت آن چنان گسترده بود که تمامی زمینه‌ها را در بر می‌گرفت، و اگر پای منافع ملی در هر جا می‌افتاد؛ چه در یونسکو چه در مراجع بین‌المللی که او سمت داشت، حی و حاضر و با تکلیف روشن عمل می‌کرد.

نراقی خودش هیچ وقت اهل جمع‌آوری آثارش نبود اما اگر روزی فهرست کارهای او گردآوری شود بی‌شک بسیار قابل توجه خواهد بود.

منبع: هفته‌نامه پنجره