نگاهی به آمارهای جنگ ۸ ساله/ ۲۲۱ هزار شهید، ۵۵۴ هزار جانباز و ۴۲ هزار آزاده
جمهوری اسلامی ایران از شهریور ماه سال ۱۳۵۹ تا مرداد ۱۳۶۷ با عراق در جنگ بود، به طوری که جنگ بین ایران و عراق به عنوان یکی از فاجعه‌های جنگی تاریخ بشری در قرن بیستم شناخته شده است، چرا که در این جنگ ارتش عراق از مواد شیمیایی علیه کردهای عراقی، مردم و نظامیان ایران استفاده کرد. این جنگ را جنگ تحمیلی نامیدند چون آغازگر آن عراق به رهبری صدام بود. البته سازمان ملل نیز عراق را به عنوان متجاوز جنگی اعلام کرد.
ولی داستان و روایت این جنگ به همین جا خاتمه نیافت چرا که ایران در دوران دفاع مقدس شاهد از دست دادن ۲۲۱ هزار و ۶۸۲ نفر از جوانان و فرماندهان خود بود. همچنین این جنگ ۵۵۴ هزار و ۸۵۸ رزمنده جانباز به یادگار گذاشت، به طوری که از این تعداد ۶۰ درصد جانباز زیر ۲۵ درصد و ۴۰ درصد باقی مانده جانباز ۲۵ درصد و بالا‌تر هستند.
البته در این میان آزادگان کشور (اسرای جنگ تحمیلی) که آمار آن‌ها ۴۲ هزار و ۴۱ نفر است هم نقش مهمی در تاریخ جنگ ایفا کرده‌اند. نکته قابل توجه این است که آمار جانبازان مطرح شده از سوی بنیاد شهید آمار واقعی نیست چرا که بسیاری از قربانیان جنگ تحمیلی هیچ اقدامی برای ثبت نام خود در لیست جانبازی و قربانیان جنگ نکرده و گروهی هم به دنبال اثبات جانبازی خود هستند. سردار محمد باقر نیکخواه فرمانده پدافند شیمیایی دوران جنگ هم می‌گوید تنها ۲۵۰ هزار رزمنده در معرض گازهای شیمیایی بوده‌اند که با این آمار می‌توان گفت که تعداد جانبازان جنگ تحمیلی عددی بیش از ۸۰۰ هزار جانباز است.
۲ میلیون کشته و زخمی عراقی در جنگ
در این میان هیچ گاه آمار رسمی از تلفات نیروهای عراقی در دوران دفاع مقدس اعلام نشد. ولی برای نخستین بار یاسین المعموری رئیس جمعیت هلال‌احمر عراق اعلام کرد جنگ هشت سالهای که عراق علیه ایران داشت بیش از دو میلیون کشته و زخمی برای دولت بعث به همراه داشت.
این شهروند عراقی که امروز بر صندلی هلال‌احمر عراق تکیه زده است، می‌گوید: ۸ سال جنگ ایران و عراق، ۸ سال جنگ صدام با ایران بود و مردم عراق هیچ گونه دخالت و رضایتی از این جنگ نداشتند و مبارزات مردمی در طول این سال‌ها علیه رژیم بعث و صدام گواه بر این مدعا است. صدام حسین به دلیل داشتن تفکرات هیتلری حتی به مردم خودش هم رحم نمی‌کرد که گواه این مدعا حمله شیمیایی عراق به شهر حلبچه عراق است. در این جنگ تعداد یک میلیون مجروح و یک میلیون کشته عراقی به جای مانده است و زیرساخت‌های عمرانی و تاسیساتی و صنعتی عراق ویران شد.
سکوت وزارت خارجه در مورد غرامت جنگی
حال امروز حدود هشت هزار و ۴۰۰ روز یعنی بیش از ۲۲ سال از پایان جنگ تحمیلی می‌گذرد. جنگی تمام عیار با ۳ میلیون کشته و زخمی ولی سوال اینجاست که با توجه به اتمام جنگ با امضای قطعنامه ۵۹۸ و اعلام متجاوز بودن دولت عراق ایران اقدامی برای گرفتن خسارات و غرامت جنگی کرده است؟
سردار محمدباقر نیکخواه از فرماندهان دوران دفاع مقدس که امروز معاونت صنایع هوایی ایران را برعهده دارد هم معتقد است باید قوه قضائیه و وزارت امور خارجه در خصوص غرامت جنگی ایران از عراق اقدام کنند.
جانبازان همچنان به دنبال اثبات جانبازی
ولی ماجرای بعد از جنگ همین جا به پایان نمی‌رسد. در این میان ده‌ها هزار جانباز شیمیایی و اعصاب و روان که مدرکی برای اثبات قربانی بودن خود ندارند سال‌هاست در انتظار رای کمیسیون‌های پزشکی بنیاد شهید هستند تا جانبازی خود را اثبات کنند. در این میان تعداد زیادی از این جانبازان در این سال‌ها غریبانه شهید شده و نامشان هیچ گاه به عنوان شهید ثبت نشده است.
تعطیلی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
روایت هشت سال دفاع مقدس و روایت سالهای بعد از جنگ دو روایت متفاوت است. در دوران بعد از جنگ هیچ نهاد و سازمان و گروهی مسوولیت ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در جامعه را به درستی انجام نداد و همین موجب شد زوایای پیدا و پنهان نعمتی به نام جنگ تحمیلی برای نسل‌های جدید جامعه کمرنگ شده و منتقل نشود. هفته‌های دفاع مقدس یکی پس از دیگری آمد و رفت و تنها بیلبورد‌ها و پارچه نوشته‌ها و تبریک‌ها باقی ماند. هر چند اقداماتی مانند ایجاد باغ موزه دفاع مقدس در تهران یا برخی شهر‌ها نقطه عطفی در زنده کردن این ایام است ولی جای خالی بسیاری از سازمان‌های مسوول همچنان به چشم می‌خورد.
ولی گفتن از دوران پس از جنگ بسیار تلخ‌تر از دوران دفاع مقدس است. سینمای دفاع مقدس، تئا‌تر دفاع مقدس، سریال و فیلم‌های تلویزیونی، نشر و کتاب، جشنواره و سمینار و صد‌ها اقدام هنوز نتوانسته است با نسل جدید ارتباط برقرار کند. به قول یکی از جانبازان دوران دفاع مقدس که می‌گفت: ۵۰ سال بعد جوانان به دنبال ما می‌گردند تا عکس یادگاری بگیرند. تکه‌ای از وسایل ما را می‌خواهند و یا یک یادگاری و دست خط، ولی ما آن زمان نیستیم.
رزمندگان فراموش‌شدگان جنگ
اگر از موضوع فراموش شده ترویج فرهنگ ایثار و شهادت عبور کنیم نوبت به رزمندگان جنگ می‌رسد. آن‌هایی که هشت سال جنگیدند و امروز در غبار زمان و سختی‌های زندگی فراموش شده‌اند. هر چند گروه زیادی از رزمندگان جنگ از فیض شهادت و جانبازی بی‌نصیب ماندند ولی تاثیرات پس از جنگ هنوز در روح و جسم آنان باقی مانده است. سوال اینجاست آیا سازمان‌های مسوول اقدامی برای پایش سلامت رزمندگان کرده‌اند؟ آیا رزمندگان دوران دفاع مقدس تسهیلات دریافت می‌کنند؟ آیا خانواده آن‌ها از خدمات رزمنده‌ای سرپرست خانوار بهره‌مند هستند؟ که پاسخ‌ها مشخص است! چرا که لایحه حمایت از ایثارگران سال‌هاست در کش و قوس مجلس و مجمع تشخیص مصلحت خاک می‌خورد.
هنوز جنگ ادامه دارد
بله ما داریم در مورد مشکلات رزمندگان، جانبازان و جامعه پس از جنگ تحمیلی سخن می‌گوییم. از سردشت با هزاران جانباز شیمیایی که هنوز پزشک متخصص جانبازان شیمیایی ندارد. از خاک مناطق جنگی که هنوز آلوده است و محیط زیست هیچ اقدامی برای پایش خاک مناطق جنگی نکرده است. از کشف بمب شیمیایی در سردشت تا مین‌هایی که هنوز روستائیان و شهروندان غرب کشور را و مناطق مرزی را تهدید می‌کند.
ما از هشت سال جنگ تحمیلی سخن می‌گوییم که ۲۲ سال از آن گذشته ولی آثارش همچنان باقی است. از خرمشهری که عروس خاورمیانه بود و هنوز مردمانش انگار در شهری جنگ‌زده زندگی می‌کنند. از خوزستان و ایلام‌غرب و بانه می‌گویم. آری هنوز آثار جنگ باقی است انگار هنوز جنگ ادامه دارد. وقتی صدای نعره‌های جانباز اعصاب و روان را از خانه اجاره‌ای در یافت‌آباد می‌شنوم، وقتی دستان پینه بسته همسر جانباز ۵ درصد شیمیایی در شالیزار را می‌بینم که برای تامین داروی همسرش کار می‌کند به خود می‌گویم آری هنوز جنگ ادامه دارد.
بهتر است برای یک بار هم شده گروهی متخصص و کار‌شناس و دلسوز دور هم بنشینند و محاسبه کنند برای بازماندگان از جنگ چه اقداماتی انجام شده، وضعیت ترویج فرهنگ ایثار چیست؟ چقدر هزینه شده و چه پول‌هایی به بهانه‌های واهی هدر رفته است. کدام راه را اشتباه رفتیم و در کدام برنامه موفق بودیم. و سوال آخر اینکه ما بعد از شهدا چه کردیم.
منبع: خبرگزاری مهر
نظر شما :