مصحح آثار مولانا: آرامگاه شمس تبریزی در خوی است/ روحا از حضرت مولانا عذرخواهی کردم
به گزارش خبرگزارس مهر، توفیق سبحانی مولوی‌پژوه و مصحح آثار مولانا عصر دیروز چهارشنبه ۲۴ خرداد ماه در نشستی در موسسه حکمت و فلسفه پیرامون زندگی و آثار این شاعر بزرگ فارسی سخن گفت.
وی ابتدا از اینکه برخی اهالی مطبوعات در انعکاس اخبار و نقل قول‌ها درباره مولانا دقت کافی نمی‌کنند انتقاد کرد و گفت: چندی پیش یکی از روزنامه‌های معتبر کشورمان اعلام کرده بود که خواندن مثنوی در ترکیه مدتی قدغن شده و هر کس مثنوی در دست داشته باشد بیشتر از ۷ ماه برایش زندان می‌برند!
وی ادامه داد: متاسفانه این خبر در یک روزنامه معتبر کشورمان منتشر شده بود و به دلیل اینکه بار‌ها در اینترنت هم نقل قول شده بود بازتاب زیاد و بدی در ترکیه هم داشت و از جمله آن اینکه چند تن از مولوی‌پژوهان برجسته این کشور به من گفتند که چرا شما اینگونه درباره مولوی و کتاب مهم او مثنوی فکر می‌کنید؟
توفیق سبحانی سپس گفت: البته تلاش‌های بسیاری برای رفع اینگونه کژی‌ها و ناراستی‌ها از جمله توسط خود من صورت گرفته است؛ من دو بار مثنوی را در دو قطع مجزا به چاپ رساندم که الان در ترکیه با بهایی حدود هزار دلار فروخته می‌شود. همچنین دیوان کبیر را در دو جلد تصحیح کردم که انجمن حکمت و فلسفه آن را به زیبایی تمام چاپ کرد اما به هر حال اینگونه اخبار مغلوط و مجهول مدتی بر اهمیت کتاب مثنوی سایه انداخته بود.
مصحح آثار مولانا همچنین از بی‌دقتی برخی ناشران در چاپ آثار مولانا جلال‌الدین رومی گلایه کرد و با ذکر نمونه‌ای گفت: یکی از معتبر‌ترین ناشران ما یعنی مرکز نشر دانشگاهی کتاب مثنوی معنوی را در سال ۱۳۹۰ چاپ کرد که من از بابت این چاپ روحا از حضرت مولانا عذرخواهی کردم چرا که ماشاءالله هر صفحه از آن کمتر از ۵ غلط ندارد!
وی سپس درباره آرامگاه شمس تبریزی هم گفت: سال‌ها خانقاهی در قونیه به عنوان آرامگاه شمس شناخته می‌شد که البته خود مولوی‌پژوهان ترکیه هم بر سر این مساله که شمس در قونیه مدفون باشد تردید داشتند اما پس از سال‌ها مشخص شد که آرامگاه شمس در خوی است. وی اضافه کرد: آن آرامگاهی که گفته می‌شد در قونیه بوده فقط یک خانقاه بوده که مردم به زیارت آن می‌رفتند و البته هر سال هم در زمانی مشخص مراسم‌هایی در آنجا برای شمس تبریزی برگزار می‌شد و می‌شود. توفیق سبحانی همچنین از تلاش‌های موسسه فرهنگی اکو برای تهیه نقشه ساختمان آرامگاه شمس تبریزی در خوی و فراخوان بین‌المللی که برای آن داده شده است قدردانی کرد.
این مولوی‌پژوه همچنین با مقایسه سرایش شاهنامه فردوسی و مثنوی مولوی به اظهارنظرهای برخی از شاعران معروف کشورمان پرداخت و گفت: گفته می‌شود وقتی شاهنامه را برای سلطان محمود غزنوی خواندند او گفت که این اثر هیچ اهمیتی ندارد ولی فردوسی به او متذکر شد که خداوند آفریده‌ای چون رستم را برای بار دوم نیافریده است. سبحانی تاکید کرد: واقعیت این است که شاهنامه نه چنان است که سلطان محمود گفت، نه چنان است که شیخ اجل سعدی ارزیابی کرد و نه چنانکه مولانا از کنار آن به سادگی عبور کرد.
این مولوی‌شناس همچنین از کتاب‌های «مولوی چه می‌گوید؟» نوشته جلال‌الدین همایی- «سر نی» و «بحر در کوزه» هر دو از عبدالحسین زرین‌کوب و «ساختار‌شناسی مثنوی معنوی» و «از آسمان‌های اگر» نوشته احمد خاتمی به عنوان بهترین آثار در شناخت شیوه تفکر مولانا جلال‌الدین بلخی و نیز زندگی او نام برد.
سبحانی همچنین با تقسیم‌بندی زندگی مولوی به ۵ بخش گفت: بخش نخست زندگی او مربوط به کودکی- تحصیل- مهاجرت و ازدواج و تدریس است. بخش دوم که از سال ۶۴۲ تا ۶۴۵ را شامل می‌شود دوره ملاقات او با شمس تبریزی است که باید آن را دوره توبه آن نامید. دوره سوم که بعد از ناپدیدی شمس بر مولوی چیره شد دوره فراق است. دوره چهارم هم دوره آرامش است که با خو گرفتن و انس گرفتن با فلاح‌الدین چلبی صورت گرفت. دوره پنجم و پایانی عمر ۶۸ ساله مولوی هم دوره کمال مولوی است.
سبحانی با طرح این سوال که چرا ما اساسا دنبال مولوی راه افتاده‌ایم؟ گفت: کلام مولوی ویژگی‌های منحصربه فردی دارد که مخاطب را به سمت خود جذب می‌کند. او همچنین اندیشه والایی دارد با این حال تمثیل را وسیله ساده کردن این افکار و اندیشه والا و پیچیده قرار داده است. مولوی همچنین زبان ساده‌ای دارد و با وجود مفاهیم بلند معنوی در کلامش در مقابل مخاطبان و مستمعان ادعایی هم ندارد. او سخن مستمع را هم می‌شنود.
توفیق سبحانی در پایان سخنانش درباره نظر مولانا در خصوص رعایت هنر گفت: مولانا مقوله هنر برای هنر را نمی‌پذیرد و معتقد است که هر اثر هنری مثلا یک طرح یا یک نقاشی حتما باید غایتی داشته باشد و معتقد است بدون هدف آفریده نشده است.
در این نشست همچنین مهدی محقق مصحح آثار کلاسیک ادبی از جمله اشعار ناصرخسرو در سخنانی کتاب مثنوی معنوی سروده مولانا جلال‌الدین بلخی را آئینه پیش روی گذشتگان و آیندگان توصیف کرد و گفت: مثنوی مملو از احادیث پیامبر (ص) و مضامین قرآن است. این کتاب همچنین مفاهیم بلندی در موضوع تولید و نیز توحید دارد و به مسائلی که منسوب به ادیان دیگر است هم پرداخته است که از جمله آن‌ها زایش دوباره انسان‌ها است که در برخی ادیان به این مساله اشاره شده است.
نظر شما :