زمین‌شناس زمان‌شناس- فریدون سحابی
دکتر سحابی از بنیانگذاران اصلی دانشکده زمین‌شناسی در دانشگاه تهران بودند و جزو پنج نفر اول دانشگاه تهران محسوب می‌شدند. ایشان به موازات کارهای سیاسی و مبارزاتی، فعالیت‌های مهمی در بهبود جایگاه علمی جوانان و همچنین ارتقای سطح فرهنگی دانشجویان داشتند، چرا که بر این باور بودند که باید جهاد علمی و جهاد اقتصادی را در کنار فعالیت‌های سیاسی توامان داشت. یکی از فعالیت‌های ماندگار دکتر سحابی، تاکید برجسته ایشان به تعلیم و تربیت جوانان در مقطع متوسطه بود و معتقد بودند که باید یک جوان در زمان ورود به دانشگاه از پایه‌های مذهبی و اخلاقی محکمی برخوردار باشد تا در محیط دانشگاه این پایه‌ها تحکیم شود و نه متزلزل و بر همین اساس برای نخستین بار در تهران، اقدام به تاسیس مدارس نمونه دولتی کردند که تاکنون هم ادامه یافته و به یقین قشر بسیار مهمی از چهره‌های برجسته علمی و فرهنگی کشور درس آموخته چنین مدارسی هستند. مدرسه کمال نخستین تلاش آقای دکتر برای ایجاد پایه‌های محکم تربیتی برای دانش‌آموزان مقطع متوسطه در منطقه نارمک تهران بود و به عنوان یک دبیرستان نمونه، علاوه بر مسائل آموزشی عمومی، ایشان برای نخستین بار مبتکر طرح آموزش‌های فوق‌العاده بر پایه آموزه‌های تربیتی و مذهبی در این مدرسه بودند.
ایشان درباره تعلیم دانش‌آموزان همان قدر که بر مسائل علمی تاکید داشتند بر آموزه‌های تربیتی هم اصرار می‌کردند و بر همین اساس شاهد بودیم در آن دوران برای نخستین بار دانش‌آموزانی به دانشگاه فرستاده می‌شدند که نسبت به بسیاری از هم سن‌های خود افرادی کامل‌تر، پخته‌تر و محکم‌تر بودند. چرا که دکتر بر این باور بود که برای هر نوع ارتقا و پیشرفت کشور بیش از هر چیز به گروهی از جوانان نیاز است که هر لحاظ آمادگی اداره کشور را دارا باشند. بدین ترتیب ایشان از ۱۰ سال قبل از انقلاب تا زمانی که توانایی فیزیکی داشتند درباره دغدغه‌هایشان در بخش تعلیم و تربیت تلاش‌های بسیاری کردند و حتی در اواخر عمر تمام دارایی و اموال خود را وقف ساخت مدارس متوسطه در مناطق مختلف کردند؛ امری که سبب شد تا امروز دبیرستان‌های نمونه‌ای در تهران به یادگار از ایشان باقی بماند.
در بعد دانشگاهی هم ایشان از مبتکران راه‌اندازی رشته زمین‌شناسی دانشگاه تهران بودند و بعد از مراجعت از اروپا با ورود به دانشگاه تهران، پایه‌ریز ایجاد این رشته در تهران شدند. ایشان همچنین زمینه‌ساز این امر شدند تا دانشجویان بسیاری از دانشگاه تهران برای ادامه تحصیل به اروپا روند تا پس از اتمام تحصیل بار دیگر به دانشگاه تهران برگشته و مشغول تدریس شوند چنانچه تا نسل قبل اساتید دانشکده زمین‌شناسی، همگی از شاگردان ایشان محسوب می‌شدند.
دکتر سحابی در مبارزات سیاسی هم نشان دادند که هیچ گاه منافع شخصی و مالی مانع از آن نشد که در راه وطن از هر تلاشی دریغ کنند. بعد از کودتای ۲۸ مرداد، دکتر سحابی به همراه ۱۱ استاد دیگر دانشگاه تهران ان بیانیه معروف را در اعتراض به قرارداد کنسرسیوم منتشر کردند که موجب اخراجشان از دانشگاه شد اما ایشان تعللی در انجام وظیفه‌شان به وجود نیامد و حال می‌بینیم که آن حرکت در آن دوران، به چه میزان زمینه‌ساز بسیاری از اعتراض‌های بعدی علیه حکومت شد. در سال ۴۴ هم ایشان در اعتراض به انقلاب سفید به همراه دوستان و یارانش دست به اعتراضی مشابه زدند که کار به دادگاه نظامی و زندانی شدن در زندان قزل‌قلعه تهران و زندان قصر شد و پس از آن هم تبعید به زندان بارازجان و باز برگشت به زندان قصر. در تمام این مدت زندان و تبعید همواره شاهد استواری و پایداری ایشان در انتخاب مسیر مبارزه با دیکتاتوری بودیم و شاید به همین دلیل است که همگان همواره بر اخلاق‌مداری، قانون‌گرایی و وطن‌دوستی دکتر سحابی تاکید ویژه دارند. ایشان هیچ‌گاه در منش مبارزاتی خود اعتقادی به حرکت‌های تند و رادیکال نداشتند اما هر گاه هم که نیاز به کنش سیاسی و مبارزاتی در هر دوره‌ای از زندگی‌شان بود، از هیچ همتی فروگذار نبودند و همین امر سبب شده بود تا دکتر و روش سیاسی ایشان و همراهانشان مانند مهندس بازرگان همواره الگویی برای مبارزات سیاسی جوانان بوده و باشند. حکومت شاه هم همواره به دلایل همین نوع مبارزات آقای دکتر سحابی با ایشان و همراهانشان برخورد شدیدتری داشت. ایشان از بنیانگذاران نهضت آزادی بودند.
دکتر سحابی همان‌طور که آیت‌الله خامنه‌ای هم در پیام تسلیتی که برای فوت ایشان دادند بر انصاف، تقوا، ایمان و وطن‌دوستی ایشان تاکید کردند. چرا که ایشان در طول بحران‌های دهه ۶۰ و پس از آن هیچ گاه دغدغه‌ای به جز خیرخواهی برای وطن نداشتند. به هر حال دکتر سحابی فردی بود که نشان داد می‌توان با تکیه بر اعتقادات مذهبی و مبانی دینی و سیره پیامبر، زندگی شرافتمندانه‌ای داشت که در آن از دغدغه‌های تعلیمی و تربیتی برای جوانان گرفته تا مبارزه با دیکتاتوری و ظلم، وجود داشته باشد و آنچه برایشان باقی بماند دعای خیر یک ملت برای دلسوز وطن باشد.
فرزند دکتر یدالله سحابی و استاد بازنشسته دانشگاه
منبع: روزنامه اعتماد
نظر شما :